Wat is pre-eclampsie en hoe verschilt het van eclampsie?
Pre-eclampsie is een ernstige complicatie van de zwangerschap die levensbedreigend kan zijn voor moeder en kind. Het treft ongeveer 5% van alle zwangerschappen, treedt meestal op na 20 weken zwangerschap en leidt tot een hoge bloeddruk en de aanwezigheid van eiwitten in de urine. Deze eiwitten worden veroorzaakt door schade aan je nieren als gevolg van de hoge bloeddruk. Ook kunnen je lever en bloedvaten beschadigd raken met als gevolg vochtophopingen en problemen met de bloedstolling. Als pre-eclampsie niet behandeld wordt, kan het leiden tot eclampsie, een soortgelijke aandoening maar veel ernstiger. Bij eclampsie heb je naast de complicaties van pre-eclampsie ook toevallen doordat je hersenvaten de hoge druk niet meer aankunnen.
Ook kan pre-eclampsie effect hebben op de gezondheid van je kindje. Door een te hoge bloeddruk kan de placenta minder goed functioneren waardoor de toevoer van voedingsstoffen naar je kindje verstoord raakt.
Hoe herken je pre-eclampsie, en wanneer moet je medische hulp inroepen?
Een vroege diagnose is belangrijk voor een goede behandeling van pre-eclampsie. Daarom moet je als zwangere letten op veranderingen tijdens je zwangerschap. Symptomen van pre-eclampsie zijn:
- Hoge bloeddruk (meer dan 140/90 mmHg)
- Hoofdpijn
- Misselijkheid
- Veranderingen in je zicht, zoals dubbelzien, wazig of sterretjes zien
- Vermoeidheid
- Tintelingen in je vingers
- Oedeem (een ophoping van vocht in je handen, voeten, gezicht of organen)
- Proteïnurie (een verhoogde hoeveelheid proteïnen in de urine)
Ervaar je één of meerdere symptomen van pre-eclampsie of maak je je zorgen neem dan contact op met je verloskundige. Je kunt beter een keertje te veel bellen dan een keertje te weinig. Pre-eclampsie kan leiden tot verschillende ernstige aandoeningen als de symptomen worden genegeerd, waaronder eclampsie, een complicatie die levensbedreigend is voor jou en je kindje.
Hoe ontstaat pre-eclampsie
Er is nog steeds onduidelijkheid over de precieze oorzaak van pre-eclampsie, maar er wordt gedacht dat erfelijke aanleg, veranderingen in het immuunsysteem en een fout bij de aanleg van de placenta belangrijke factoren zijn. Als gevolg hiervan kan de placenta stoffen produceren die de wanden van de bloedvaten van de moeder beschadigen waardoor er een hoge bloeddruk ontstaat.
Risicofactoren voor pre-eclampsie
Hoewel je de kans op pre-eclampsie nooit helemaal kunt voorspellen, zijn er een aantal risicofactoren waar je rekening mee moet houden. Als je voor de zwangerschap al een hoge bloeddruk had, is het risico daarop ook in de zwangerschap groter. Ook diabetes en nierziekte kunnen een risico op pre-eclampsie verhogen net als problemen met je hart of bloedvaten. Als je moeder of zus ooit zwangerschapsvergiftiging heeft gehad, is dit risico voor jou ook hoger. Vrouwen die jonger dan 20 jaar zijn, een meerlingzwangerschap hebben, te zwaar zijn of bloedstollingsproblemen hebben, lopen ook een verhoogd risico op pre-eclampsie. Bovendien kan de kans bij jouw eerste kindje of eerste zwangerschap met een nieuwe partner ook wat verhoogd zijn.
Hoe wordt pre-eclampsie gediagnosticeerd?
Om de diagnose van pre-eclampsie te stellen, zal je gynaecoloog of verloskundige verschillende tests uitvoeren. De eerste is bloeddrukmeting om te kijken naar eventuele tekenen van hypertensie (hoge bloeddruk). Wanneer je bloeddruk hoger is dan 140/90 mmHg of wanneer deze stijgt met 20 mmHg ten opzichte van je bloeddruk die eerder in de zwangerschap is gemeten, is er sprake van zwangerschapsvergiftiging. Vervolgens wordt er ook urineonderzoek gedaan waarmee het eiwitgehalte in je urine wordt bepaald; dit helpt bij het bepalen van de ernst van de aandoening. Ook andere diagnostische tests zoals echo’s en CTG’s kunnen worden uitgevoerd om meer informatie te krijgen over de gezondheid van jouw kindje. De diagnose pre-eclampsie wordt meestal gesteld in het tweede of derde trimester van de zwangerschap maar kan ook eerder gesteld worden.
Welke behandelingsmogelijkheden zijn er voor pre-eclampsie?
Omdat de precieze oorzaak van pre-eclampsie niet bekend is, kan pre-eclampsie niet genezen worden. Enkel de symptomen kunnen behandeld worden om verdere complicaties te voorkomen. Je zult dan ook opgenomen worden in het ziekenhuis.
De eerste behandelmethode is medicijnen. Er bestaan verschillende medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van pre-eclampsie. Antihypertensiva, of bloeddrukverlagers, zoals methyldopa en labetalol worden gebruikt om de bloeddruk te verlagen. Anti-epileptica zoals magnesiumsulfaat voorkomen aanvallen en corticosteroïden helpen bij het rijpen van de longen van je kindje in het geval deze eerder geboren moet worden.
Dat brengt ons ook gelijk bij de tweede behandelmethode, bevallen. In sommige gevallen kan een vroegtijdige bevalling noodzakelijk zijn aangezien dit het leven van jou en kindje kan redden. Wanneer je pre-eclampsie hebt, stelt je gynaecoloog meestal voor om eerder te bevallen als er complicaties of ernstige symptomen optreden. Je arts zal proberen om de bevalling uit te stellen totdat je minimaal 37 weken zwanger bent, omdat op dat moment de longontwikkeling van je baby is voltooid.
Ten slotte kan je bedrust voorgeschreven worden. Dit kan je bloeddruk helpen verlagen en de doorbloeding naar de placenta stimuleren waardoor je kindje meer voedingsstoffen krijgt. Dit kan alleen wanneer je een lichte vorm van pre-eclampsie hebt en de arts je zwangerschap nog wat wil rekken.
Hoe kun je pre-eclampsie tijdens de zwangerschap voorkomen of het risico erop verkleinen?
Helaas kan je pre-eclampsie niet volledig voorkomen. Wel kun je de gevolgen ervan verminderen door middel van regelmatige controles bij je verloskundige en goede prenatale zorg.
Elke controle bij je verloskundige bevat een bloeddrukmeting. Als deze resultaten afwijken van wat normaal is, zal je doorgestuurd worden naar het ziekenhuis voor verder onderzoek. Vervolgens kan je arts bloeddrukverlagende medicijnen voorschrijven om complicaties te voorkomen.
Heb je een verhoogd risico op pre-eclampsie dan kan de arts je aspirine voorschrijven als eerste maatregel om pre-eclampsie te voorkomen. Onderzoek heeft uitgewezen dat het nemen van één aspirine per dag voor 16 weken zwangerschap het risico op pre-eclampsie vermindert.
Het is ook belangrijk om vitamine D en calcium in te nemen ter ondersteuning van de groei van het kindje. Verder helpt gezonde voeding en genoeg rust bij het op peil houden van een gezonde bloeddruk waardoor complicaties worden voorkomen of beperkt.
Wat zijn de langetermijneffecten van pre-eclampsie?
Ben je bevallen met zwangerschapsvergiftiging dan blijf je ongeveer 3 dagen in het ziekenhuis om je bloeddruk in de gaten te houden. Dit kan langer worden afhankelijk van je herstel. Je hebt vaak nog een aantal dagen medicijnen nodig om je bloeddruk te verlagen. Als je bloeddruk omlaag gaat, kun je deze langzaam afbouwen. Herstel kan weken, maanden of jaren duren en kan resulteren in concentratieproblemen, vermoeidheid en prikkelbaarheid die tijdelijk of permanent aanwezig kunnen zijn. Gelukkig herstellen de meeste vrouwen met pre-eclampsie helemaal.
Een volgende zwangerschap
Hoewel er een kleine kans is dat je bij een volgende zwangerschap pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging krijgt, is deze vaak milder en treedt het later in de zwangerschap op. Als je nog meer kinderen wilt, moet je met je huisarts, gynaecoloog of verloskundige praten om eventuele angsten te bespreken en controles te plannen. Om complicaties te voorkomen, kan je arts aspirine (een bloedverdunner) aanbevelen als je opnieuw zwanger bent.
Contact met lotgenoten
Je kunt contact zoeken met lotgenoten om steun te vinden en hulp te krijgen bij het omgaan met de emotionele aspecten van pre-eclampsie tijdens de zwangerschap. Er zijn online platformen met lotgenotengroepen en veel verloskundige en ziekenhuizen bieden ook hulp aan voor patiënten die worstelen met pre-eclampsie. Een voorbeeld hiervan is de Hellp Stichting. Deze officiële patiëntenorganisatie is er voor vrouwen die te maken hebben gehad met pre-eclampsie en/of HELLP-syndroom. Deze stichting helpt al sinds 1994 vrouwen om alle vragen rondom deze complicatie te beantwoorden en het delen van ervaringen en emoties mogelijk te maken.
