20 wekenecho als onderdeel van de prenatale screening
Je kunt tijdens de zwangerschap al kijken of je kindje een lichamelijke afwijking of aandoening heeft met behulp van prenatale screening. Er zijn twee type prenatale screenings: prenatale screening op de chromosoomafwijkingen down-, edwards- en patausyndroom (NIPT test of combinatietest) en het structureel echoscopisch onderzoek beter bekend als de 20 wekenecho. Daarnaast krijg je sinds 1 september 2021 ook standaard een 13-wekenecho aangeboden.
Je mag zelf beslissen of je wel of geen prenatale screening wilt. Met het eerste gesprek bij je verloskundige krijg je kort wat informatie over de mogelijkheden en eventuele gevolgen van een screening. Als je er meer over wilt weten, wordt er een informatief gesprek ingepland waarbij je meer informatie krijgt en al je vragen kunt stellen. Naar aanleiding hiervan kun je beslissen of je wel of geen prenatale screening wilt.
Wat is de 20 wekenecho
De 20 wekenecho staat ook wel bekend als het structureel echoscopisch onderzoek (seo) en is een medische echo. Zoals de naam het al zegt wordt de echo gemaakt rond je twintigste zwangerschapsweek, om precies te zijn vanaf week 18 tot aan week 21. Maar je kunt de echo het beste laten maken in week 19. Tijdens de echo wordt je kindje van onder tot boven bekeken. Er wordt gekeken of er lichamelijke afwijkingen zijn zoals een open ruggetje of open schedel. Ook wordt er uitgebreid gekeken naar de ontwikkeling van de organen, plek van de placenta, groei van je kindje en de hoeveelheid vruchtwater. Afwijkingen die te zien zijn bij de 20 wekenecho zijn:
- open rug
- open schedel
- hartafwijkingen
- lipspleet
- afwezigheid of afwijking van de nieren
- afwijkingen aan de armen of benen
- afwijkende ontwikkeling van de botten en gewrichten
- breuk of gat in de buikwand
- breuk of gat in het middenrif
- klompvoet
Jongen of een meisje?
De 20 wekenecho is een medisch onderzoek en niet bedoeld om het geslacht van je kindje te bepalen. Maar de echoscopist kan dit natuurlijk wel zien als ze je kindje van top tot teen bekijkt. Wil je weten wat jullie krijgen of juist niet weten wat jullie krijgen, geef het aan bij de echoscopist. En dan maar hopen dat je kindje er goed voor ligt, want het is helaas niet altijd goed te zien. In dat geval kun je proberen je kindje wakker te maken door wat te bewegen. Heb je een koppig kindje en wil hij zijn geslacht nog even niet prijsgeven? Dan kun je een alsnog een pretecho inplannen om te kijken wat jullie krijgen.
Hoe gaat de 20 weken echo
De 20 wekenecho wordt gemaakt door een gespecialiseerde echoscopiste en wordt daarom vaak in een gespecialiseerd echocentrum uitgevoerd. Als jouw verloskundige of gynaecoloog hierin gespecialiseerd is kan deze de echo ook maken.
De 20 wekenecho is een onderzoek van ongeveer dertig minuten waarbij je op je rug ligt met je buik ontbloot. Trek daarom kleren aan waarbij je makkelijk je buik bloot kunt maken. De echoscopiste smeert vervolgens wat gel op je buik en beweegt de echokop een en weer. Je kunt tijdens de echo op het scherm meekijken en in veel gevallen legt de echoscopiste uit waar je naar kijkt. Het maken van een echo is niet gevaarlijk voor jou of je kindje en doet geen pijn.
Het kan fijn zijn om je partner, moeder of een vriendin bij je te hebben in het geval de uitslag niet goed is. Omdat de echoscopiste zich goed moet concentreren mag je geen kinderen meenemen.
Uitslagen
Je krijgt direct de uitslag en in 95 van de 100 gevallen worden er geen afwijkingen gevonden. Maar helaas kun je met de echo niet alles zien. Als er geen afwijkingen zijn gevonden betekent het daarom niet dat je kindje geen afwijkingen heeft.
Op het moment van de echo is het hartje van je kindje slechts zo groot als een tien eurocent muntje. Hierdoor ziet de echoscopist slechts de helft van alle hartafwijkingen. Ook kunnen er afwijkingen gemist worden omdat ze simpelweg nog niet zijn ontstaan. Afwijkingen aan de nieren of sommige vormen van een waterhoofd kunnen ook pas later in de zwangerschap ontstaan. Ook is het kindje bij vrouwen met obesitas lastiger te zien waardoor afwijkingen gemist kunnen worden.
Je kunt ook één van de volgende drie uitslagen krijgen:
Een extra echo
In sommige gevallen kan de echoscopist je kindje niet goed zien. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat je kindje er niet goed voor ligt of zoals we hierboven aan gaven omdat je wat zwaarder bent. In dat geval zul je nog een keertje langs moeten komen voor een nieuwe echo. Dit betekent niet dat er iets met je kindje aan de hand is.
Er is een kleine / ongevaarlijke afwijking gevonden
Er kan ook een kleine afwijking gevonden worden waarbij bekend is dat het niet ernstig is of weer verdwijnt. Vervolgonderzoek is in dat geval niet nodig. Wel zal je later in de zwangerschap nog een keertje langs moeten zodat de echoscopist kan controleren of het inderdaad verdwijnt.
Er is iets afwijkends gezien
Als er een afwijking is gevonden die ernstiger is, is er vervolgonderzoek nodig om meer zekerheid en duidelijkheid te krijgen. Je wordt in dat geval doorgestuurd naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek, een afdeling in het ziekenhuis voor verder onderzoek. Je bent niet verplicht een vervolgonderzoek uit te voeren, deze keuze is aan jou.
Vervolgonderzoek
Als er iets afwijkends wordt gevonden zal je dus worden doorgestuurd naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek voor een geavanceerd ultrageluid onderzoek (GUO). Dit is een uitgebreid echoscopisch onderzoek. Het lijkt erg op de 20 wekenecho maar de apparatuur is nauwkeuriger waardoor de echoscopist meer en kleinere details van je kindje kan zien. Soms kijkt er daarnaast een andere specialist mee. Het uitgebreid echoscopisch onderzoek is niet schadelijk voor jou of je kindje en doet geen pijn.
Afhankelijk van wat er wordt gevonden tijdens de GUO kan de arts voorstellen om een vruchtwaterpunctie uit te voeren. De gynaecoloog haalt dan met een naald via je buikwand een beetje vruchtwater uit de baarmoeder. In het vruchtwater zitten eiwitten en cellen van je kindje die onderzocht worden op afwijkingen aan de chromosomen en genen. Een vruchtwaterpunctie kan de kans op een miskraam vergroten. Ongeveer 0,2% van de vrouwen krijgen na een vruchtwaterpunctie een miskraam.
Een gevonden afwijking
Er kan uit het vervolgonderzoek blijken dat je een gezond kindje hebt en er geen afwijkingen zijn. Helaas kan er ook een afwijking worden vastgesteld. Je krijgt in dat geval kort na de echo een uitgebreid gesprek met één of meerdere medische specialisten. Je zult dan meer informatie krijgen over de ernst en de gevolgen van de afwijking. Ook heb je de mogelijkheid om vragen te stellen.
Hierna moet je met je partner een lastige beslissing maken. Je kunt ervoor kiezen om de zwangerschap uit te dragen. Je hebt dan een aantal maanden de tijd om je voor te bereiden op de komst van je kindje. Daarnaast kan er zorg worden voorbereid voor na de geboorte van je kindje.
Je kunt er ook voor kiezen om de zwangerschap af te breken. Het maken van een beslissing is ongelooflijk moeilijk. Je wordt daarom in het proces begeleid door je verloskundige, gynaecoloog, kinderarts en/of klinisch geneticus. Je hebt daarnaast de mogelijkheid om met andere deskundigen te praten voor meer informatie. Je kunt tot aan uiterlijk 24 weken de zwangerschap afbreken.
Hoeveel kost de 20 wekenecho
De kosten van het informatiegesprek en de 20 wekenecho worden vergoed uit het basispakket van je zorgverzekering. Er zijn ook geen gevolgen voor je eigen risico.
Als er op de 20 wekenecho een afwijking is gezien en je kiest voor een vervolgonderzoek betaalt je zorgverzekering de kosten. Dit kan ten koste koste gaan van je eigen risico. Neem contact op met je zorgverzekeraar voor meer informatie of bekijk je polis.
Wat is het verschil tussen de 20-wekenecho en de 13-wekenecho?
De 13-wekenecho en de 20-wekenecho zijn beide structureel echoscopische onderzoeken waarbij gekeken wordt of je kindje een lichamelijke afwijking heeft. Met de 13-weken echo is je kindje uiteraard nog wat kleiner waardoor je minder kunt zien dan met de 20-wekenecho. Het grootste verschil is dan ook tijd.
Als er met 13 weken een ernstige afwijking wordt gevonden is er meer tijd voor vervolgonderzoek en voor jezelf om te besluiten wat je met de uitslag wilt gaan doen. Je kunt tot uiterlijk 24 weken de zwangerschap afbreken. Als er met de 20-wekenecho een afwijking wordt gevonden moet er eerst vervolgonderzoek worden gedaan waarna je afhankelijk van de uitslag een beslissing moet nemen. Je kunt je voorstellen dat deze beslissing ongelooflijk moeilijk is. Het is dan ook prettig om tijd te hebben.
