Wat is een keizersnede?
Een keizersnede, ook wel sectio caesarea genoemd, is een chirurgische ingreep waarbij je kindje via een snee in de buik uit de baarmoeder wordt gehaald. Vaak krijg je een keizersnede als er zorgen zijn over de gezondheid van jou of die van je kindje.
Met een keizersnede wordt je kindje geboren binnen 5 minuten. De hele operatie duurt van begin tot eind ongeveer een half uur tot een uur. In Nederland bevalt ongeveer 15 tot 20% van de vrouwen met een keizersnede.
Geplande keizersnede vs een spoedkeizersnede
Er wordt onderscheidt gemaakt tussen een geplande keizersnede en een spoedkeizersnede. Als tijdens de zwangerschap bekend wordt dat een natuurlijke bevalling niet mogelijk of wenselijk is, wordt een datum gepland voor een geplande keizersnede. Bijvoorbeeld als je kindje dwars in de baarmoeder ligt (dwarsligging), als er sprake is van placenta previa of als je al eerder een keizersnede hebt gehad. Een geplande keizersnede wordt ook wel een primaire sectio genoemd. Een geplande keizersnede wordt vaak uitgevoerd rond 38 of 39 weken zwangerschap. Je kindje is dan volledig voldragen en de kans dat de bevalling voor die tijd zelf op gang komt is erg klein.
Een spoedkeizersnede, of secundaire sectio, wordt uitgevoerd wanneer er tijdens de bevalling een onvoorziene complicatie optreedt die het noodzakelijk maakt om je kindje direct geboren te laten worden.
Voorbereiding op de keizersnede
Preoperatieve screening
Een preoperatieve screening is essentieel voor de veiligheid van zowel jou als je kindje. Anesthesisten zullen jouw gezondheidsgeschiedenis zorgvuldig bekijken en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Dit is om ervoor te zorgen dat er geen onderliggende gezondheidsproblemen zijn die de keizersnede zouden kunnen compliceren of een risico zouden kunnen vormen voor jou of je kindje. Er worden ook bloedtesten afgenomen om mogelijke complicaties uit te sluiten.
Type verdoving
Na de preoperatieve screening, bespreekt de anesthesist de verschillende soorten verdoving die beschikbaar zijn en helpt je bij het kiezen van de beste optie voor jouw situatie. Je kunt bij een geplande keizersnede kiezen voor algehele narcose en een ruggenprik. In de meeste gevallen wordt er een ruggenprik geadviseerd.
Ruggenprik
Tijdens de een keizersnede krijg je een spinale ruggenprik. Dit is een andere ruggenprik dan wanneer je pijnstilling wilt tijdens een natuurlijke bevalling. Met een spinale ruggenprik is het hele lichaam vanaf de taille naar beneden verdoofd. Tussen de wervels, in de spinale ruimte, wordt een smalle naald ingebracht en een kleine hoeveelheid verdovingsvloeistof ingespoten. De zenuwen naar je onderlichaam, die in de ‘spinale ruimte’ zitten, worden hierdoor verdoofd. Je onderlichaam is vrijwel onmiddellijk gevoelloos vanaf je middel.
In het begin voel je een lichte tinteling in je benen. Wanneer het verdovingsmiddel begint te werken, verdwijnt al het gevoel uit je onderlichaam en kun je jouw benen niet meer bewegen. Het grote voordeel van de ruggenprik is dat je tijdens de bevalling bij bewustzijn bent en je jouw kindje direct kunt vasthouden. Zodra de ruggenprik werkt, zul je geen pijn voelen, maar nog wel druk of een trekkend gevoel als de arts de keizersnede uitvoert.
Narcose
Tijdens een algehele narcose ben je buiten bewustzijn tijdens de keizersnede. Je krijgt eerst een kapje met wat zuurstof over je neus en mond en vervolgens narcose medicijnen via een infuus. Wanneer je uit je narcose komt is je kindje geboren en is je buik weer gehecht.
De keizersnede
Voorbereiding
Voorafgaand aan de keizersnede mag je niet eten zodat je nuchter de operatie ingaat. Dit is om complicaties als gevolg van de ruggenprik te voorkomen. Je moet alle sieraden en/of piercings verwijderen, evenals make-up, bodylotion en nagellak.
Ruggenprik zetten
De eerste stap is het zetten van de ruggenprik, deze krijg je op de operatiekamer. Je krijgt eerst een prik om je huid te verdoven. Vervolgens moet je jouw rug bol maken en spuit de anesthesioloog de verdoving tussen de ruggenwervels. Omdat je huid al is verdoofd voel je hier meestal weinig van. Nadat de vloeistof is ingesproken voel je een warm en/of tintelend gevoel in je billen en benen waarna het verdoofd. Omdat je lichaam is verdoofd heb je geen controle meer over je blaas. Je krijgt daarom na de ruggenprik een blaaskatheter om je urine in op te vangen.
In de operatiekamer
Je mag één persoon meenemen. Dit kan je partner, moeder of vriendin zijn. Deze persoon mag de operatiekamer inkomen wanneer je de ruggenprik hebt gehad en de operatiekamer er helemaal klaar voor is. Je partner zit bij het hoofdeinde van je bed. Als je wilt kan een medewerker van het operatieteam foto’s maken met je eigen camera.
De sectio caesarea
Na het zetten van de ruggenprik controleert de gynaecoloog met een pincet of je volledig verdoofd bent en geen pijn meer voelt. Hij maakt vervolgens een horizontale snede van ongeveer 15 cm in je onderbuik, ter hoogte van je bikinilijn.
Daarna worden het vet en een laag bindweefsel boven je buikspieren doorgesneden. Je blaas wordt aan de kant geschoven waarna de gynaecoloog met een horizontale snede de baarmoeder openmaakt.
Je kindje wordt vervolgens uit je baarmoeder getild, hiervoor wordt er vaak op je buik geduwd. Je kindje is geboren! De navelstreng wordt vervolgens door de gynaecoloog of assistent doorgeknipt.
Je kindje wordt direct na de geboorte gecontroleerd door zijn Apgar-score te bepalen. Zijn jij en je kindje gezond en is de keizersnede zonder complicaties verlopen dan krijg je jouw kindje direct bloot bij je op borst. Dit huid-op-huid contact is belangrijk voor de hechting tussen jou en kindje, het stimuleren van de borstvoeding en reguleren van de ademhaling, hartslag en temperatuur van je kindje.
Dit hele proces klinkt misschien uitgebreid maar je kindje wordt vaak binnen 5 á 10 minuten na het begin van de keizersnede geboren. Na de geboorte duurt de operatie nog 30 tot 45 minuten. Deze tijd is nodig voor het verwijderen van de placenta en het hechten. De hechtingen zijn oplosbaar en hoeven niet meer verwijderd te worden.
Medicijnen
Je krijgt voor, tijdens en na de keizersnede diverse medicijnen. Voorafgaand aan de keizersnede krijg je een drankje om het maagzuur te neutraliseren, 2 paracetamol en een tabletje tegen de misselijkheid. Tijdens de operatie krijg je via een infuus antibiotica toegediend om de kans op infecties te verkleinen. Na de keizersnede krijg je middeltje om je baarmoeder te laten samentrekken. Dit zorgt ervoor dat je baarmoeder zijn normale maat krijgt en de bloedvaten worden dichtgeknepen wat het bloedverlies beperkt. Na de keizersnede krijg je via het infuus vocht en morfine als pijnstiller. Daarnaast krijg je één keer per dag prik in je bovenbeen met een bloedverdunnend middel om trombose te voorkomen.
Na de keizersnede
Na de operatie ga je naar de uitslaapkamer waar je hartslag, bloeddruk, het bloedverlies en je wond wordt gemonitord. Je zult geleidelijk het gevoel en de kracht in je benen terugkrijgen. Je kindje wordt ondertussen verzorgd door de verpleegkundige, je partner mag hierbij aanwezig zijn. Vervolgens gaat je kindje naar jou op de uitslaapkamer. Ook dan krijg je jouw kindje weer bloot op de borst. Gaat alles goed en zijn je controles stabiel dan ga je binnen een aantal uur weer terug naar je eigen kamer. Een dag na de keizersnede wordt de katheter weer verwijderd.
Naar huis
De keizersnede is een veelvoorkomend maar zware operatie. Je moet daarom na de operatie nog een paar dagen in het ziekenhuis blijven. Het is afhankelijk van jouw herstel en die van je kindje, maar meestal mag je binnen twee tot vijf dagen na de keizersnede weer naar huis. Het volledige herstel duurt ongeveer 6 weken.
Herstel na de keizersnede
De eerste dag na de keizersnede zal je in bed doorbrengen. Na 24 uur wordt het verband verwijderd en mag je onder begeleiding uit bed komen om even te douchen. Ook moet je het eten en drinken rustig opbouwen. Als je na de keizersnede weer wat wat trekt krijgt en wat kan eten en drinken zonder misselijk te worden mag je het rustig opbouwen.
Eenmaal thuis mag mag je de eerste 6 weken nog geen huishoudelijk werk doen of autorijden. Uiteraard kan het zetten van een kopje koffie geen kwaad, maar probeer alles met mate te doen. Tillen boven de vijf kilo wordt ook sterk afgeraden.
Wil je een frisse neus halen? Ook dat kan maar met mate. Je zult een tijdje last houden van vermoeidheid en je moet je je conditie weer wat opbouwen. Ga daarom niet te ver, anders kun je misschien niet meer terug.
Je mag thuis maximaal 6 tabletten van 500 mg paracetamol gebruiken tegen de pijn. Dit kun je, afhankelijk van de pijn, langzaam afbouwen.
Een keizersnede is een zware operatie en het herstel heeft tijd nodig. Probeer daarom zoveel mogelijk rust te nemen en hulp van je partner en familie te vragen bij de verzorging van je kindje. Het kost wat tijd en geduld. Maar al snel zul je je weer jezelf voelen.
Wondverzorging
Het is belangrijk om de wond schoon en droog te houden. Je kunt dit doen door de wond voorzichtig te wassen met water en milde zeep (zonder parfum). Je mag douchen maar een bad wordt nog afgeraden. Dep de wond na het douchen zachtjes droog met een handdoek, ga niet wrijven. Probeer de wond ook zoveel mogelijk te drogen aan de lucht om genezing te bevorderen. Draag ten slotte ademende en loszittende kleding zodat je wond niet wordt geïrriteerd. En extra excuus om lekker huid op huid te gaan zitten met je kindje. Goed voor jullie hechting, de borstvoeding en het herstel van je wond.
Risico’s van een keizersnede
Gelukkig komen weinig ernstige complicaties voor bij een keizersnede. Maar het geeft wel meer risico’s dan bij een natuurlijke bevalling voor zowel jou als je kindje. Voor jou zijn deze risico’s onder meer infectie, overmatig bloeden en bloedstolsels. Bovendien heb je bij een volgende zwangerschap meer kans op placenta previa (een laagliggende placenta) of het scheuren van het litteken bij een natuurlijke bevalling.
Je kindje loopt ook risico op complicaties, waaronder ademhalingsproblemen. Bij een natuurlijke bevalling wordt het vruchtwater uit zijn longetjes geperst en krijgt hij het signaal om te gaan ademen. Bij een keizersnede heeft je kindje meer vocht in zijn longen waardoor de ademhaling moeilijker op gang kan komen.
Gentle Sectio
Een Gentle Sectio is een nieuwe benadering van de traditionele keizersnede. Een zachte of natuurlijke keizersnede is een nieuwe manier om deze operatie uit te voeren die steeds populairder wordt. Het doel is om het zo veel mogelijk op een gewone bevalling te laten lijken en aan te laten voelen, zodat jij je meer bewust kunt zijn van de geboorte van je kind en meer kunt genieten van het eerste uur samen. Dit betekent meestal dat jij en je baby zoveel mogelijk in dezelfde kamer blijven, en als je een partner hebt, kan hij of zij ook in de buurt blijven.
Litteken na een keizersnede
Na een keizersnede heb je een litteken op je buik. Dit is meestal een horizontale lijn van ongeveer 15 centimeter lang en bevindt zich net boven de schaamhaargrens.
Hierdoor zie je hem vaak niet wanneer je een onderbroek of bikini draagt. Wanneer je een spoed keizersnede hebt gehad kan het litteken ook verticaal over het midden van je buik lopen.
De eerste weken na de keizersnede ziet het litteken er rood en wat gezwollen uit. Het kan ook wat gaan jeuken, een teken dat het aan het genezen is. Je wond is na 6 weken ongeveer genezen maar het litteken zelf is nog een rood paarse streep. In de aankomende maanden zal deze steeds lichter en vager worden. Een herinnering aan het prachtige kindje dat je op de wereld hebt gezet.
Risico’s van een keizersnede
Gelukkig komen weinig ernstige complicaties voor bij een keizersnede. Maar het geeft wel meer risico’s dan bij een natuurlijke bevalling voor zowel jou als je kindje. Voor jou zijn deze risico’s onder meer infectie, overmatig bloeden en bloedstolsels. Bovendien heb je bij een volgende zwangerschap meer kans op placenta previa (een laagliggende placenta) of het scheuren van het litteken bij een natuurlijke bevalling.
Je kindje loopt ook risico op complicaties, waaronder ademhalingsproblemen. Bij een natuurlijke bevalling wordt het vruchtwater uit zijn longetjes geperst en krijgt hij het signaal om te gaan ademen. Bij een keizersnede heeft je kindje meer vocht in zijn longen waardoor de ademhaling moeilijker op gang kan komen.
Gentle Sectio
Een Gentle Sectio is een nieuwe benadering van de traditionele keizersnede. Een zachte of natuurlijke keizersnede is een nieuwe manier om deze operatie uit te voeren die steeds populairder wordt. Het doel is om het zo veel mogelijk op een gewone bevalling te laten lijken en aan te laten voelen, zodat jij je meer bewust kunt zijn van de geboorte van je kind en meer kunt genieten van het eerste uur samen. Dit betekent meestal dat jij en je baby zoveel mogelijk in dezelfde kamer blijven, en als je een partner hebt, kan hij of zij ook in de buurt blijven.
