Wat is zwangerschapsvergiftiging?
Ongeveer 15 op de 100 vrouwen krijgen tijdens hun zwangerschap te maken met zwangerschapsvergiftiging. Deze term omvat meerdere complicaties die voortkomen uit een te hoge bloeddruk. Deze complicaties kunnen leiden tot een beperkte functie van bepaalde organen, iets dat voor zowel jou zelf als voor je kindje gevaarlijk kan zijn. Het kan zijn dat de ziekte zich langzaamaan ontwikkeld, maar de symptomen kunnen zich ook plotseling voordoen. Vaak gebeurd dit vanaf de helft van je zwangerschap, maar het komt ook voor dat een vrouw hier dagen na de bevalling nog mee te maken krijgt. In sommige gevallen is een ziekenhuisopname noodzakelijk.
Hoe ontstaat zwangerschapsvergiftiging?
Vroeger werd gedacht dat de ziekte zou ontstaan door gif in de bloedbaan. Daar dankt zwangerschapsvergiftiging dan ook zijn naam aan. Inmiddels is duidelijk dat dit niet de oorzaak is. Wat wel precies de oorzaak is, is onbekend. Wat wel bekend is is dat het te maken heeft met een sterk verhoogde bloeddruk, maar ook andere factoren liggen er naar alle waarschijnlijkheid aan ten grondslag. Zo zou erfelijkheid een rol kunnen spelen, maar kan het ook te maken hebben met een verminderd afweersysteem, iets wat je ziet bij onder andere auto-immuunziekten. Daarnaast zou de ontwikkeling van de placenta van invloed kunnen zijn op het ontstaan van zwangerschapsvergiftiging. Overgewicht, diabetes of een meerlingzwangerschap zijn daarnaast enkele risicofactoren.
Welke soorten zwangerschapsvergiftiging zijn er?
Er zijn verschillende soorten zwangerschapsvergiftiging en allen hebben ze hun eigen symptomen. Het gaat om de volgende vier ziektebeelden:
Zwangerschapshypertensie
Heb je een te hoge bloeddruk als gevolg van je zwangerschap, dan wordt dit zwangerschapshypertensie genoemd. Je bloeddruk heeft dan een bovenwaarde van boven de 140 en/ of een hogere onderwaarde dan 90. Voorwaarde hiervoor is wel dat je er eerder geen last van had.
Pre-eclampsie
Heb je niet alleen last van een verhoogde bloeddruk, maar worden er ook eiwitten in je urine gevonden, dan wordt er gesproken van pre-eclampsie. Hierbij raken je nieren beschadigd.
Eclampsie
Een ernstige vorm van zwangerschapsvergiftiging is eclampsie. Hierbij heb je, naast een te hoge bloeddruk en eiwitten in je urine, ook last van sterke stuipen. Dit kan levensbedreigend zijn, waardoor direct ingrijpen noodzakelijk is.
HELLP-syndroom
Je kunt ook het HELLP-syndroom krijgen, wat staat voor Hemolysis, Elevated Liver enzymes and Low Platelets. Dit geeft een afbraak aan van rode bloedcellen, het ontstaan van stoornissen in de leverfunctie en een verminderde hoeveelheid bloedplaatjes. Deze vorm is levensgevaarlijk voor jou en je kindje. Gelukkig komt het maar weinig voor in ongeveer 0,2 tot 0,6 procent% van de gevallen bij een eerste zwangerschap. Bij een volgende zwangerschap ligt dit percentage net iets hoger.
Wat zijn de gevolgen van zwangerschapsvergiftiging?
Naast dat elk ziektebeeld zijn eigen symptomen heeft, verschillen ook de gevolgen. Deze variëren van gevolgen op de korte en lange termijn en zijn zowel aanwezig voor jou, als voor je kindje.
Veruit de meeste vrouwen genezen volledig na de zwangerschap, maar het komt voor dat er nog enige tijd sprake blijft van problemen met het geheugen of de concentratie en dat een vermoeid gevoel aanwezig blijft. Mogelijk is er eveneens sprake van blijvende schade aan nieren of lever. Voor je kindje kunnen de gevolgen onder andere leiden tot een groeiachterstand of problemen in de bloedsomloop. Per soort zwangerschapsvergiftiging zijn er ook meer specifieke gevolgen:
Gevolgen zwangerschapshypertensie
Heb je slechts te maken met een te hoge bloeddruk, dan zul je last kunnen hebben van tintelingen, hoofdpijn of het zien van sterretjes. Hier hoeft niet direct iets aan gedaan te worden, maar strikte controles zijn wel nodig. Spelen er complicaties op en krijg je dus te maken met een meer ernstige vorm van zwangerschapsvergiftiging, dan zullen ook de gevolgen toenemen.
Gevolgen pre-eclampsie
De gevolgen van pre-eclampsie kunnen hun uitwerking hebben op de functie van je nieren, lever en je bloedvaten. Dit kan leiden tot stollingsproblemen van het bloed en ophopingen van vocht. Ook is het mogelijk dat de placenta minder goed functioneert, wat leidt tot een tekort aan belangrijke voedingsstoffen voor je kindje.
Gevolgen eclampsie
Eclampsie heeft zeer ernstige gevolgen. Een hersenbloeding kan een complicatie zijn, maar het kan ook levensbedreigend worden voor zowel jou als je kindje.
Gevolgen HELLP syndroom
Ook uit deze vorm van zwangerschapsvergiftiging komen ernstige gevolgen voort. Hierbij is er kans op het ontstaan van een hersenbloeding of een placenta die loslaat, met alle gevolgen van dien. Vaak is het dan ook nodig dat je kindje zo snel mogelijk geboren wordt, maar ook dit kan weer gevolgen hebben.
Hoe kan je zwangerschapsvergiftiging herkennen?
In sommige gevallen voel je je wel ziek, maar heb je verder nauwelijks symptomen en ook geen koorts. Meestal gaat een zwangerschapsvergiftiging echter gepaard met de nodige signalen, waaraan je het kunt herkennen. Zo zul je bij elke vorm last hebben van hoofdpijn, tintelingen, een gevoel van misselijkheid en mogelijk moeten braken of zie je flitsen en sterretjes. Afhankelijk van de soort zwangerschapsvergiftiging waar je mee te maken hebt, kun je ook last hebben van:
- pijn in de bovenbuik of onder de borst
- pijn in de bovenrug of tussen de schouderbladen
- vochtophopingen in handen, voeten of gezicht
- het gevoel dat er een band strak om je buik of hoofd getrokken wordt.
- soms kom je in korte tijd veel aan in gewicht.
Hoe wordt de diagnose zwangerschapsvergiftiging gesteld?
Aan de hand van symptomen wordt een verwachting uitgesproken, maar de definitieve diagnose kan pas gesteld worden als er meer specifiek onderzoek wordt verricht. Bij een verdenking van zwangerschapsvergiftiging zul je dan ook altijd doorgestuurd worden naar het ziekenhuis. Hier kun je te maken krijgen met het volgende:
- je urine zal altijd gecontroleerd worden op de aanwezigheid van eiwitten
- er zal bloedonderzoek worden gedaan, waarbij gekeken wordt naar de hoeveelheid bloedplaatjes en je nier- en leverfunctie.
- ook kan er een echoscopisch onderzoek worden uitgevoerd waarbij je kindje gecontroleerd wordt op lichamelijke afwijkingen.
- mogelijk wordt er een ctg gemaakt om de conditie van je kindje te bekijken.
Hoe wordt zwangerschapsvergiftiging behandeld?
Een behandeling die de oorzaak van zwangerschapsvergiftiging aanpakt, is er helaas nog niet. Een behandeling zal dan ook altijd gericht zijn op het bestrijden van symptomen:
- je zult te allen tijde intensief gemonitord worden. Hierbij wordt je bloeddruk gemeten, wordt je urine op eiwitten gecontroleerd en wordt de groei en ontwikkeling van je kindje nauwkeurig gevolgd.
- het kan je aangeraden worden om bedrust te houden. Dit om je bloeddruk te verlagen en de bloedtoevoer richting de placenta te bevorderen.
- je kunt bloeddrukverlagende medicijnen krijgen of medicijnen ter bestrijding en preventie van epileptische aanvallen.
- je kindje kan medicijnen krijgen via een injectie ten behoeve van de longrijping. Als hij of zij dan vroegtijdig ter wereld komt, is er een grotere overlevingskans.
Is er wel sprake van een levensbedreigende situatie? Dan zal de enige oplossing zijn om je kindje geboren te laten worden. Het inleiden van de bevalling heeft hierbij de voorkeur, maar soms is een spoedkeizersnede de enige mogelijkheid. Toch heeft dit niet altijd een goede afloop. Het kan zijn dat je kindje nog te jong is, maar dat het voor jouw welzijn wel noodzakelijk is dat hij of zij geboren wordt. Het is dan ook altijd de laatste optie die bekeken wordt, maar helaas soms niet te voorkomen.
Zwangerschapsvergiftiging bij een volgende zwangerschap
Als je eerder zwangerschapsvergiftiging hebt gehad, dan is de kans groter dat je dit weer krijgt bij een volgende zwangerschap. Het verloop hiervan zal wel minder ernstig zijn. Toch kan dit voor heel veel stress zorgen. Het is dan ook goed om hierover te praten met je arts of verloskundige. Bovendien wordt je extra goed in de gaten gehouden en kan je bloeddruk altijd een keer extra gemeten worden. Daarnaast kan het zijn dat je aspirine voorgeschreven krijgt, wat bloedverdunnend werkt.
Meer weten?
Wil je meer weten over zwangerschapsvergiftiging? Beluister dan de podcast van de VerlosMoeder. Tijdens deze podcast gaat ze in gesprek met gynaecoloog Leonoor van Eerden, werkzaam bij het Maasstad Ziekenhuis en expert op het gebied van zwangerschapsvergiftiging.
