Wat is het HELLP-syndroom
Het HELLP-syndroom is een zeldzame maar mogelijk levensbedreigende aandoening die zwangere vrouwen treft. Ongeveer 0,2 tot 0,6 procent van de zwangere vrouwen krijgt het HELLP-syndroom. Deze gevaarlijke zwangerschapscomplicatie wordt gekenmerkt door hoge niveaus van leverenzymen, hemolyse (ernstige vernietiging van rode bloedcellen) en lage aantallen bloedplaatjes in het bloed.
Wat betekent HELLP?
HELLP is een samenvoegsel van de engelse woorden: Hemolysis Elevated Liver enzymes and Low Platelets. Deze woorden geven direct aan wat er met je lichaam gebeurt wanneer je het HELLP-syndroom hebt.
H – Hemolysis
Hemolysis of in het nederlands hemolyse, houdt in dat de rode bloedcellen in je bloed uit elkaar vallen. Rode bloedcellen hebben normaal een levensduur van 120 dagen en vallen dan uit elkaar. Wanneer dit gebeurt komt het eiwit hemoglobine in je bloed terecht. Dit wordt vervolgens direct gebonden aan een eiwit haptoglobine en via je lever afgevoerd. Wanneer er teveel rode bloedcellen uit elkaar vallen, is er niet genoeg haptoglobine en bindt de hemoglobine zich aan andere bloedeiwitten. Deze worden vervolgens door de nieren uitgescheiden. Je kunt door ernstige hemolyse bloedarmoede krijgen en geel beginnen te zien door een teveel van hemoglobine in de lever.
EL – Elevated Liver enzymes
Elevated Liver enzymes of een verhoogd aantal leverenzymen in het nederlands, ontstaat wanneer je lever beschadigd raakt. Je lever produceert onder andere de meeste eiwitten, breekt voedingsstoffen af uit voedsel om energie te produceren en bewaart vitaminen, mineralen en suiker. Maar de lever helpt ook het lichaam bij bloedstolling en biedt bescherming tegen onder andere infecties door bacteriën en afvalstoffen uit het bloed te verwijderen. Dit doet de lever met leverenzymen. Bij een beschadiging van de lever door het HELLP-syndroom lekken deze enzymen uit de lever waardoor ze in je bloed terecht komen.
LP – Low Platelets
Low platelets of verlaagd aantal bloedplaatjes in het nederlands, houdt zoals de naam het al zegt in dat je te weinig bloedplaatjes in je bloed hebt. Je bloed bestaat uit witte bloedcellen die je beschermen tegen bacteriën, rode bloedcellen die het zuurstof door je lichaam transporten en bloedplaatjes. Bloedplaatjes zijn verantwoordelijk voor het stollen van je bloed bij het beschadigen van een bloedvat. Ze plakken dan aan een wand van het beschadigde bloedvat en aan elkaar waardoor er een prop vormt. Deze wordt vervolgens via andere processen versterkt zodat de beschadiging wordt afgedicht en je geen bloed meer verliest. Wanneer je een verlaagd aantal bloedplaatjes hebt, kan je niet goed meer helen waardoor je snel een blauwe plek krijgt maar ook gevoelig bent voor interne bloedingen.
Hoe ontstaat het HELLP-syndroom?
Het HELLP-syndroom kan ontstaan uit pre-eclampsie maar dit hoeft niet. Het kan ook ontstaan zonder eerdere klachten en zelfs zonder hoge bloeddruk. De precieze oorzaak is dan ook net als bij pre-eclampsie en eclampsie niet precies bekend. Wel hebben onderzoekers van het VUmc een gen ontdekt die verantwoordelijk is voor de aanleg van de placenta. Een defect in dit gen bij je kindje zorgt ervoor dat er tijdens de aanleg van de placenta bij de verbinding tussen jouw bloedcirculatie en die van je kindje iets niet goed gaat. De placenta gaat als gevolg hiervan stoffen produceren die de wanden van jouw bloedvaten kunnen beschadigen met als resultaat een hoge bloeddruk.
Symptomen HELLP-syndroom
Buikpijn is het meest voorkomende symptoom van HELLP-syndroom en vaak in de bovenbuik rechts onder de ribbenkast. De pijn kan variëren van het gevoel van een strakke band om je middel tot heftige krampen in je buik. Andere klachten en symptomen kunnen ook optreden, zoals vochtophoping (oedeem) met gewichtstoename, weinig plassen, hoofdpijn boven de ogen en veel braken. Daarnaast kunnen concentratieproblemen, ontkleurde ontlasting, gele huidskleur of slijmvliezen en donkere urine optreden. Ook sterretjes of lichtflitsen zien en tintelingen in de vingers zijn symptomen die met HELLP-syndroom gepaard gaan.
Deze symptomen ontstaan als gevolg van een beschadiging van de lever en de nieren. Je hoeft niet alle symptomen te hebben een paar kunnen al wijzen op het HELLP-syndroom. Maar HELLP komt eigenlijk bijna niet voor zonder de pijn in de buik. Heb je bovenstaande klachten, neem dan altijd contact op met je verloskundige of gynaecoloog.
Diagnose HELLP-syndroom
Het HELLP-syndroom kan een moeilijke aandoening zijn om te diagnosticeren omdat de symptomen kunnen lijken op die van maagzuur, buikgriep, maag- of
darmklachten of een blindedarmontsteking. Wanneer je verloskundige of gynaecoloog HELLP-syndroom vermoedt, krijg je een bloedonderzoek waarbij gekeken wordt naar het aantal bloedplaatjes en de hoeveelheid haptoglobine.
Risico’s van het HELLP-syndroom tijdens de zwangerschap
Het HELLP-syndroom is een ernstige zwangerschapscomplicatie die levensbedreigend is voor jou en je kindje. Bij jou kan het HELLP-syndroom leiden tot hoge bloeddruk, laag aantal bloedplaatjes, leverschade en zelfs orgaanfalen of een hersenbloeding als het niet behandeld wordt. In zeldzame gevallen kun je aan het HELLP-syndroom overlijden.
Het HELLP-syndroom is ook voor je kindje levensgevaarlijk. Het kan problemen veroorzaken in de placenta waardoor je kindje minder voedingsstoffen en/ of zuurstof binnenkrijgt. Dit kan leiden tot vroegtijdige bevalling, foetale nood, doodgeboorte en andere levensbedreigende aandoeningen.
Wordt je kindje gehaald voordat hij volgroeid is omdat jouw conditie of die van je kindje in gevaar zijn dan kan dit ook complicaties geven. Zijn longetjes zijn ten slotte nog niet rijp en zijn maag- en darmstelsel en zenuwstelsel zijn nog niet volledig ontwikkeld. Hij zal dan ook direct na de geboorte in de couveuse moeten. Helaas gaan deze vroeggeboorten echter ook gepaard met mogelijk langdurige gevolgen zoals motorische schade, groeiachterstand en zelfs obesitas als volwassene of sociale onaangepastheid en gedragsproblemen.
Behandelingsmogelijkheden voor het HELLP-syndroom
Omdat de precieze oorzaak van het HELLP-syndroom nog niet bekend is, bestaat de behandeling voornamelijk uit symptoombestrijding. Je wordt bij de diagnose HELLP dan ook direct opgenomen in het ziekenhuis. De precieze behandeling is afhankelijk van het aantal weken dat je zwanger bent. Er wordt onderscheidt gemaakt tussen de behandeling bij een zwangerschap korter dan 34 weken, een zwangerschap langer de 34 weken en na de bevalling.
Behandeling bij een zwangerschap korter dan 34 weken
Bij de behandeling van het HELLP-syndroom bij zwangerschappen korter dan 34 weken wordt je opgenomen in het ziekenhuis waarbij regelmatig je bloed en urine worden gecontroleerd. Daarnaast krijg je dagelijkse bloeddrukcontrole en moet je op bed blijven liggen. Ook krijg je een infuus voor medicatie wanneer de symptomen verergeren en corticosteroïden ter stimulering van de longrijping van je kindje. Daarnaast wordt er dagelijks CTG uitgevoerd en krijg je regelmatig een echo om de groei van je kindje te monitoren. Om ervoor te zorgen dat er geen tekort aan vocht optreedt, kan het nodig zijn om een urinekatheter in te brengen zodat je urine in de gaten gehouden kan worden. Ten slotte kan je bloeddrukverlagende en prikkel verlagende medicijnen krijgen.
Helaas laat jouw conditie en/ of die van je kindje het niet altijd toe om de zwangerschap door te zetten. Uiteraard zal de gynaecoloog de bevalling zo lang mogelijk uitstellen. Een vroeggeboorte brengt voor je kindje veel risico’s met zich mee. Zijn longetjes zijn nog niet genoeg gerijpt, je zal dan ook corticosteroïden krijgen om dit te bevorderen. Maar ook zijn zenuwstelsel en maag- en darmsysteem zijn nog niet volledig ontwikkeld. Maar in sommige gevallen zal je kindje geboren moeten worden. Je zult dan ingepland worden voor een keizersnede om jouw lichaam en die van je kindje minimaal te belasten.
Behandeling bij een zwangerschap langer dan 34 weken
Ben je langer dan 34 weken zwanger wanneer je het HELLP-syndroom krijgt dan zal je in de meeste gevallen worden ingeleid of worden ingepland voor een keizersnede. De keuze hiervoor is afhankelijk van jouw conditie en die van je kindje.
HELLP-syndroom tijdens en na de bevalling
Het HELLP-syndroom kan ook pas tijdens of na de bevalling op komen zetten. Je bloedplaatjes kunnen dan plotseling enorm dalen en je lever functies gaan achteruit. Door het lage aantal bloedplaatjes kunnen er bloedingen ontstaan op vitale plekken in je lichaam waaronder je hersenen, nieren, lever, longen en/ of hart. Deze bloedingen kunnen je organen beschadigen. Ben je langer dan 72 uur geleden bevallen, dan is er geen risico meer op het ontstaan van een postpartum HELLP-syndroom.
Emotionele klachten na een zwangerschap met HELLP-syndroom
De emotionele effecten van een zwangerschap met HELLP-syndroom moeten ook zeker niet vergeten worden. Veel moeders met het HELLP-syndroom voelen stress, angst, schuldgevoel en depressie. Het is begrijpelijk dat je tijd nodig hebt om fysiek en mentaal te herstellen na een dergelijke gebeurtenis. De weg naar herstel kan erg moeilijk zijn omdat je geconfronteerd wordt met negatieve emoties, misschien lichamelijk nog moet herstellen en al je energie nodig heb om voor je kindje te zorgen. En ook voor je partner is het een
ingrijpende gebeurtenis. Neem daarom de tijd om te herstellen en vraag hulp waar nodig. Je kunt ook contact opnemen met lotgenoten bijvoorbeeld via stichting HELLP.
Een volgende zwangerschap
Ben je klaar voor een volgende zwangerschap dan is er kans dat je ook deze zwangerschap weer het HELLP-syndroom krijgt. Het is daarom belangrijk om eerst met je gynaecoloog te praten. Je krijgt dan meer informatie over wat je tijdens de volgende zwangerschap kunt verwachten. Gelukkig is het verloop in de meeste gevallen minder ernstig bij een volgende zwangerschap dan bij de eerste.
