Placenta praevia; een laagliggende placenta

Wat is placenta praevia?

De placenta is een plat en rond orgaan dat zich tijdens de zwangerschap in de baarmoeder ontwikkelt. Het hecht zich aan de baarmoederwand en levert zuurstof en voedingsstoffen aan je kindje. De placenta helpt ook om afvalstoffen uit het bloed van je kindje te verwijderen.

De placenta bevindt zich normaal in het bovenste deel van de baarmoeder, weg van de baarmoedermond. In het geval van placenta praevia, of een laagliggende placenta, groeit de placenta laag in de baarmoeder vast. Hierdoor kan de opening van de baarmoederhals, het ostium internum, geheel of gedeeltelijk worden bedekt. Hij blokkeert dus de uitgang voor je kindje. Placenta praevia is een relatief zeldzame complicatie die bij ongeveer één procent van de zwangerschappen voorkomt.

Soorten placenta praevia

Er zijn drie soorten placenta praevia:

Placenta praevia totalis: De placenta bedekt volledig de baarmoedermond. Dit is de ernstigste vorm van placenta praevia en kan hevige bloedingen veroorzaken voor of tijdens de bevalling.
Placenta praevia partialis: De placenta bedekt gedeeltelijk de baarmoedermond.
Placenta praevia marginalis: De placenta ligt dicht bij de rand van de baarmoedermond, maar bedekt deze niet.
Laagliggende placenta: De placenta ligt laag bij bij de rand van de baarmoedermond, maar raakt deze niet.

Wat veroorzaakt placenta praevia?

Er zijn geen duidelijke oorzaken bekend voor een laagliggende placenta. Wel zijn er verschillende factoren die het risico op het ontwikkelen van placenta praevia kunnen verhogen, waaronder:

• Voorgeschiedenis van placenta praevia
• Meerlingzwangerschap (bv. tweeling, drieling)
• Hogere leeftijd van de moeder (>35 jaar)
• Littekenweefsel in de baarmoeder door bijvoorbeeld een keizersnede of een operatie
• Zwangerschap via IVF of ICSI
• Ongezonde levensstijl door bijvoorbeeld roken of drugsgebruik

Symptomen placenta praevia?

Het meest voorkomende en vaak enigste symptoom van placenta praevia is acuut vaginaal bloedverlies. Dit is vaak zonder weeën of buikpijn. Het bloedverlies kan optreden tijdens elk moment van de zwangerschap maar de kans neemt toe naarmate de zwangerschap vordert en tijdens de bevalling. Na 32 weken zwangerschap neemt de kans op hevig bloedverlies toe.

De bloeding wordt meestal veroorzaakt doordat de placenta een stukje van de baarmoederwand loskomt. Dit kan gebeuren wanneer de baarmoederhals tijdens de bevalling begint te verwijden (open gaat) of wanneer je kindje in het bekken daalt. Maar ook tijdens de zwangerschap omdat het onderste deel van je baarmoeder meer uitrekt. Typisch bij placenta praevia is ook een liggingsafwijking van je kindje.

Het bloeden kan variëren van een paar druppels tot grote grote stolsels. Het loslaten van de placenta is voor jou en kindje erg gevaarlijk. Neem bij bloedverlies daarom altijd direct contact op met je verloskundige of gynaecoloog.

Diagnose placenta praevia

Placenta praevia wordt in de meeste gevallen gezien tijdens een echo zoals de 20-wekenecho of de 13-wekenecho. In sommige gevallen kan de diagnose eerder in de zwangerschap worden gesteld als je bloedingen hebt.

In 5% van de zwangerschappen ligt de placenta voor de 20 weken voor de baarmoedermond. Omdat je baarmoeder nog groeit tijdens de zwangerschap verplaatst de placenta vaak wat mee naar boven waardoor de afstand tot de baarmoedermond toeneemt. Rond de bevalling komt een laagliggende placenta dan ook nog maar bij 0,3-0,9% van de zwangerschappen voor.

Is er tijdens de echo een laagliggende placenta gezien dan krijg je rond 32 weken een extra echo om te kijken waar de placenta op dat moment ligt. Dit is een inwendige (vaginale) echo omdat deze een beter beeld geeft van de baarmoedermond en het gebied hieromheen. Een inwendige echo doet geen pijn en is niet gevaarlijk voor je kindje.

Wat zijn de risico’s van placenta praevia?

Placenta praevia kent een aantal risico’s voor zowel jou als je kindje. Een van de ernstigste risico’s is het scheuren van de placenta van de baarmoederwand. Dit kan leiden tot hevige bloedingen, die levensbedreigend kunnen zijn voor zowel jou als je kindje. Placenta praevia kan ook leiden tot vroeggeboorte, wat kan resulteren in een laag geboortegewicht of zelfs doodgeboorte. Daarom is het belangrijk dat vrouwen bij wie placenta praevia is vastgesteld, tijdens hun hele zwangerschap nauwlettend in de gaten worden gehouden.

Behandelingsmogelijkheden placenta praevia

De behandeling van placenta praevia wordt bepaald door het hoeveelheid bloedverlies en zwangerschapsduur. 

Behandeling bij (nog) geen bloedverlies

Heb je geen bloedverlies dan wordt er afgewacht. Preventief zal met een bloedonderzoek je bloedgroep en irregulaire antistoffen worden bepaald. Deze zijn nodig voor een bloedtransfusie wanneer je een bloeding krijgt. Je zult daarnaast geadviseerd worden om:

• het rustig aan te doen en zoveel mogelijk te rusten
• seks te vermijden
• geen zware dingen te tillen
• geen zware oefeningen te doen

Je zult ook duidelijke belinstructies krijgen. Later in de zwangerschap krijg je een extra echo om de positie van de placenta opnieuw te bepalen. Als je bloedverlies krijgt, ook al is het maar een klein beetje, moet je direct contact opnemen met je arts of verloskundige.

Behandeling bij (licht) bloedverlies

Bij (licht) bloedverlies wordt je opgenomen in het ziekenhuis. Je krijgt een infuus en indien nodig een bloedtransfusie. Door het bloedverlies kan je lichaam hormonen aanmaken die je bevalling vroegtijdig laten beginnen. Jouw conditie en die van je kindje worden daarom goed in de gaten gehouden. Ben je minder dan 34 weken zwanger dan zal je medicijnen krijgen om het rijpen van longen van je kindje te stimuleren. Ook bij bloedverlies wordt je bloedgroep inclusief irregulaire antistoffen bepaald. Dit wordt elke 72 uur herhaalt.

Wordt het bloedverlies te heftig of komt jouw conditie of die van je kindje in gevaar dan zal er ingegrepen moeten worden met een keizersnede. Stop het bloedverlies, dan mag je naar huis en moet je rust houden. In dat geval krijg je ook het advies om seks te vermijden, geen zware dingen te tillen en geen zware oefeningen te doen.

Bevallen met placenta praevia

Bevallen met placenta praevia kan riskant zijn voor jou en je kindje om het het zoals eerder aangegeven hevige bloedingen kan veroorzaken tijdens de bevalling. Aan het einde van de zwangerschap zal er daarom met een inwendige echo gekeken worden hoe ver de placenta precies van het ostium internum ligt. Op basis hiervan zal je een advies ontvangen of je vaginaal kunt bevallen of dat er een keizersnede wordt geadviseerd.

Als je een marginale of gedeeltelijke placenta praevia hebt, kun je in sommige gevallen vaginaal bevallen. Is er uit de echo gebleken dat je placenta minder dan 2 centimeter van de baarmoedermond af ligt, maar deze niet raakt dan zal de gynaecoloog op basis van je voorgeschiedenis inschatten of het veilig is om vaginaal te bevallen. Als je een volledige placenta praevia hebt, moet je bevallen via een keizersnede. De placenta ligt ten slotte voor de uitgang.