Ligging van de placenta
De plek waar je placenta, ook wel moederkoek genoemd, zich ontwikkelt, wordt al heel vroeg in je zwangerschap bepaald. Dit gebeurt zodra de bevruchte eicel zich in de baarmoederwand nestelt. Meestal gebeurt dat in het bovenste gedeelte van de baarmoeder, vaak net iets meer aan de achterwand dan aan de voorwand(1). Dit proces is belangrijk, want het bepaalt waar de placenta verder groeit. Al aan het eind van de tweede week kan de ligging van de placenta soms zichtbaar zijn met een echo. Tijdens de 13- en 20-wekenecho wordt er altijd gekeken naar waar je placenta ligt(2).
Soms wordt er tijdens deze echo’s ontdekt dat de placenta niet helemaal gunstig ligt, zoals bij placenta praevia. Hierbij blokkeert de placenta (gedeeltelijk) de baarmoedermond, wat een vaginale bevalling lastig kan maken. Gelukkig kan de placenta door de groei van je baarmoeder nog wat verschuiven, vaak richting een betere plek. Daarom wordt rond de 30-32 weken standaard een extra echo, een placentalokalisatie-echo, gedaan om de ligging opnieuw te beoordelen(3). Dit heronderzoek is belangrijk, omdat een betere positie mogelijke complicaties kan voorkomen. Maar welke liggingen van de placenta zijn er allemaal en wat betekent dit voor het verloop van je zwangerschap en bevalling? We nemen ze hieronder met je door.
Placenta posterior
In veel gevallen ligt de placenta aan de achterkant. De placenta ligt dan posterior. Een posterior placenta is de meest voorkomende positie en vormt dan ook geen belemmering voor een natuurlijke bevalling(1). Waarschijnlijk zul je jouw kindje eerder en beter voelen schoppen omdat de placenta er niet voor zit. Een moment waar veel zwangere vrouwen naar uitkijken. Een leuk voordeel dus, al zul je hier tegen het einde van je zwangerschap vast wel eens anders over denken! Het feit dat je de bewegingen van je kindje zo goed kunt voelen, is ook prettig om voor jezelf de conditie van je kindje een beetje in de gaten te houden.
Fundale placenta
Als de placenta bovenin de baarmoeder ligt, spreken we van een fundale placenta. Deze kan richting de rugzijde (fundale-posterior) of de buikzijde (fundale-anterior) zijn gehecht, wat allebei normale plekken zijn. Een fundale placenta wordt zelfs gezien als een veilige ligging en hangt samen met een goede bloedtoevoer. Hierdoor is de kans op complicaties kleiner(4). Het fijne is dat, als je zwangerschap zonder complicaties verloopt, een vaginale bevalling meestal geen enkel probleem is.
Placenta anterior
Bevindt de placenta zich aan de voorkant van de baarmoeder, de buikzijde, dan noemen we dit een placenta anterior. Dit is een veelvoorkomende en meestal onschuldige ligging die geen problemen veroorzaakt voor de baby. Wel kan het wat invloed hebben op jouw ervaring tijdens de zwangerschap. Zo voel je de eerste bewegingen van je kindje vaak later of minder sterk, omdat de placenta als een soort kussen tussen jouw buikwand en de baby ligt(5). Voor een vaginale bevalling vormt een anterior placenta doorgaans geen belemmering. Mocht een keizersnede nodig zijn, dan kan het iets ingewikkelder zijn vanwege de ligging van de placenta, maar artsen zijn hierin goed getraind en zullen ervoor zorgen dat de placenta geen schade oploopt.
Placenta aan de voorkant vs voorliggende placenta
Het is wat met al die medische termen. Begrijpelijk dus als één en ander nog wel eens door elkaar gehaald wordt. Toch is het goed om de verschillen te kennen. Zo wordt de term ‘placenta aan de voorkant’ vaak verward met de term ‘voorliggende placenta’. Het klinkt inderdaad hetzelfde, maar deze twee liggingen omvatten toch een wezenlijk verschil.
Ligt je placenta aan de voorkant dan ligt de placenta anterior. Bij deze ligging is er niets aan de hand behalve dat je jouw kindje minder snel en goed kunt voelen. Dit kan jammer en vervelend zijn, maar is voor de rest niet erg. Is er sprake van een voorliggende placenta, dan blokkeert de placenta de baarmoedermond. Dit staat ook wel bekend als placenta praevia.
Placenta praevia
Als er gesproken wordt van een placenta praevia, dan ligt je placenta (bijna) voor de baarmoedermond waardoor een keizersnede nodig kan zijn. Je kindje kan er ten slotte niet uit via de natuurlijk weg. Wel is het goed om op te merken dat er verschillende soorten zijn van een placenta praevia:
- Placenta praevia totalis: De placenta bedekt volledig de baarmoedermond. Dit is de ernstigste vorm van placenta praevia en kan hevige bloedingen veroorzaken voor of tijdens de bevalling.
- Placenta praevia partialis: De placenta bedekt gedeeltelijk de baarmoedermond.
- Placenta praevia marginalis: De placenta ligt dicht bij de rand van de baarmoedermond, maar bedekt deze niet.
- Laagliggende placenta: De placenta ligt laag bij bij de rand van de baarmoedermond, maar raakt deze niet.
De precieze oorzaak van een placenta praevia is niet bekend, maar wel is duidelijk dat meerlingzwangerschappen en zwangerschappen die door middel van een fertiliteitstraject tot stand gekomen zijn een verhoogde kans hebben. Ditzelfde geldt voor vrouwen die na hun 35e zwanger raken of als er littekenweefsel in de baarmoeder aanwezig is door een aandoening of een operatie(6). Vaak zul je al tijdens je zwangerschap merken dat je last hebt van plotseling bloedverlies. Dit kan erg gevaarlijk zijn dus je zult hierbij onder strikte controle staan.
