Wat is de placenta?
De placenta is een verbazingwekkend orgaan dat zich tijdens de zwangerschap ontwikkelt om je groeiende kindje van voedingsstoffen en zuurstof te voorzien. Het verwijdert ook afvalproducten uit het bloed van je kindje. De placenta zit vast aan de wand van de baarmoeder en strekt zich uit tot in de navelstreng. Aan einde van de zwangerschap geeft de placenta ook antistoffen door aan je kindje. Deze antistoffen beschermen je kindje tot ongeveer drie maanden na de geboorte tegen infecties.
De placenta bestaat uit twee kanten, de moederskant en de kant van je kindje. De kant van de moeder hecht zich aan de baarmoederwand en de kant van het kind hecht zich aan de navelstreng. Hierdoor kunnen voedingsstoffen en zuurstof van jou naar je kindje worden overgebracht en kunnen afvalstoffen in de andere richting worden afgevoerd.
De placenta wordt gevormd uit hetzelfde bevruchte eitje dat ook je kindje zal vormen. Zodra het eitje zich in de baarmoeder heeft ingenesteld, begint het te groeien en zich te verdelen in twee afzonderlijke maar met elkaar verbonden weefsels – het embryo (dat je kindje zal worden) en de navelstreng en placenta. De placenta begint als een klein schijfje weefsel dat aan de baarmoederwand vast zit, maar groeit tijdens de zwangerschap uit tot een groot plat orgaan dat een flink deel van de oppervlakte van de baarmoeder bedekt. Tegen de tijd dat je kindje geboren wordt, is de placenta meestal even groot als een bord.
Wat doet de placenta?
De placenta is verantwoordelijk voor de uitwisseling van zuurstof en voedingsstoffen tussen jou en je kindje. De foetale kant van de placenta, de kant van je kindje, is rijk aan bloedvaten die kooldioxide en andere afvalproducten van je kindje uitwisselen voor zuurstof en voedingsstoffen uit jouw bloed. Ook de moeders kant van de placenta is rijk aan bloedvaten die zuurstof en voedingsstoffen aan de foetus leveren. De placenta is daarnaast verantwoordelijk voor de overdracht van antilichamen van jou naar je kindje. Deze antilichamen helpen je kindje de eerste maanden te beschermen tegen infecties.
Placenta als barrière tussen moeder en kind
De bloedvaten van jou in de placenta liggen heel dicht bij de bloedvaten van je kindje, maar er zit een barrière tussen. Deze barrière zorgt ervoor dat voedingsstoffen en zuurstof van het bloed van jou naar het bloed van je kindje kunnen stromen, maar houdt schadelijke stoffen buiten. Ook blijft hierdoor jouw bloedsomloop gescheiden van die van je kindje.
De placenta produceert daarnaast hormonen die essentieel zijn voor de zwangerschap, zoals progesteron, dat helpt om de zwangerschap in stand te houden, en humaan choriongonadotrofine (hCG), dat de productie van oestrogeen en progesteron stimuleert.
hCG (humaan choriongonadotrofine) is een hormoon dat door de placenta wordt geproduceerd dat essentieel is voor een gezonde zwangerschap. hCG helpt het lichaam het corpus luteum of gele lichaam in stand te houden, dat verantwoordelijk is voor de productie van progesteron na de ovulatie. Zonder hCG zou het corpus luteum stoppen met de productie van progesteron en zouden de oestrogeen- en progesteron niveaus dalen, wat tot een miskraam zou leiden.
Oestrogeen is ook een hormoon dat essentieel is voor de zwangerschap. Het helpt de zwangerschap in stand te houden door de groei van de placenta en de organen van je kindje te stimuleren. Oestrogeen verhoogt ook het progesterongehalte in het bloed van de moeder dat nodig is om de zwangerschap te laten voortduren.
Progesteron is een hormoon dat essentieel is voor het behoud van de zwangerschap. Het voorkomt samentrekkingen van de baarmoeder die tot een miskraam zouden kunnen leiden. Progesteron stimuleert daarnaast de groei van de placenta en ondersteunt de ontwikkeling van de longen van je kindje.
De placenta produceert ook andere hormonen die belangrijk zijn voor de zwangerschap, zoals oxytocine en prostaglandinen. Oxytocine is een hormoon dat de weeën van de baarmoeder tijdens de bevalling stimuleert. Prostaglandinen helpen de baarmoederhals voor te bereiden op de bevalling en veroorzaken samentrekkingen van de baarmoeder tijdens de bevalling.
Waar ligt de placenta?
De placenta bevindt zich in de baarmoeder en zit vast aan de wand van de baarmoeder. De placenta kan zich tijdens de zwangerschap op verschillende plaatsen bevinden. Vaak wat hoger (fundaal) en aan de rugzijde (posterior), maar soms ook wat lager of juist aan de kant van je buik (anterior).
De placenta kan echter ook laag in de baarmoeder liggen (laagliggende placenta), of zelfs bovenop de baarmoedermond; placenta praevia; (voorliggende placenta). Dit kan problemen geven bij de bevalling. Tijdens de zwangerschap kan de positie nog veranderen door de groei van de placenta. Gebeurt dit niet dan wordt er bij een voorliggende placenta gekozen voor een keizersnede. Bij een laagliggende placenta is het vooraf niet te zeggen of je vaginaal kan bevallen. Er wordt daarom geadviseerd om te bevallen in het ziekenhuis. Ook geeft een laagliggende placenta een iets groter risico op bloedingen tijdens de bevalling.
Hoe hecht de placenta zich aan de baarmoeder?
De placenta hecht zich aan de baarmoederwand via structuren die verankeringsvlokken worden genoemd. Deze vlokken dringen diep in het baarmoederweefsel door. Ze zorgen voor de uitwisseling van zuurstof en voedingsstoffen tussen moeder en kind.
Hoe ziet een placenta eruit?
De placenta is een rond, plat orgaan dat in kleur varieert van lichtroze tot donkerpaars. Het heeft meestal een glad oppervlak, maar kan enkele bobbels of richels hebben. De grootte van de placenta varieert afhankelijk van hoe ver je in je zwangerschap bent. Een volgroeide placenta is ongeveer zo groot als een bord.
Wat zijn enkele voorkomende problemen met de placenta?
Problemen met de placenta zijn zeer ernstig voor jou en je kindje. Wel lichten drie problemen even kort toe.
Wat is placenta previa?
Placenta previa is een aandoening waarbij de placenta laag in de baarmoeder vastgroeit, dicht bij de baarmoederhals of deze bedekt. Het komt voor bij ongeveer 0,25% van de zwangerschappen en kan problemen veroorzaken zoals bloedingen na de bevalling. In de meeste gevallen schuift de placenta op naarmate de baby groeit, maar als dat niet het geval is kan een keizersnede nodig zijn om ernstige bloedingen te voorkomen.
Wat is Placenta loslating (abruptio placentae)?
Loslating van de placenta, ook bekend als abruptio placentae, is een ernstige complicatie van de zwangerschap. Het treedt op wanneer de placenta vóór de bevalling loskomt van de wand van de baarmoeder. Dit kan hevige bloedingen veroorzaken en zowel moeder als baby in gevaar brengen. Loslating van de placenta kan in elk stadium van de zwangerschap optreden, maar komt het meest voor in het derde trimester.
Wat is placenta-insufficiëntie?
Placenta-insufficiëntie is een aandoening dat zich tijdens de zwangerschap kan ontwikkelen wanneer de placenta niet genoeg zuurstof en voedingsstoffen aan de baby levert. Dit kan problemen veroorzaken voor de baby, waaronder een laag geboortegewicht, hartproblemen en hersenbeschadiging.
Nageboorte van de moederkoek
Nadat je kindje geboren is komt de placenta los van de baarmoederwand en wordt uit het lichaam gedreven; de nageboorte. De gemiddelde tijd die nodig is voor de nageboorte is 10 tot 30 minuten. De placenta wordt vervolgens volledig onderzocht door je verloskundige of gynaecoloog om er zeker van te zijn dat hij helemaal losgekomen is. In sommige gevallen wordt de placenta niet volledig uitgedreven en blijft er een stukje achter in de baarmoeder. Deze zal dan alsnog verwijderd moeten worden.
Wat kan je allemaal met de placenta doen?
Er zijn meerdere dingen die je kunt doen met de placenta na de geboorte. Sommige ouders kiezen ervoor de placenta te laten inkapselen, wat betekent dat het wordt gedroogd en vermalen tot een poeder. Dit poeder kan worden ingenomen als een supplement om te helpen bij postnatale depressie of energieniveaus. Sommige ouders kiezen er ook voor om de placenta in hun tuin te planten om de nieuwe aanwinst in hun gezin te vieren. Daarnaast heb je de mogelijkheid om er een schilderij van te maken of om er een waar kunstwerk van te maken.
Kies je voor een lotusbevalling? Dan blijft de placenta de eerste dagen na de geboorte via de navelstreng met je kindje verbonden tot deze zelf loslaat.
Wanneer vindt de overgang van dooierzak naar placenta plaats?
De overgang van dooierzak naar placenta vindt meestal plaats bij ongeveer acht weken zwangerschap. Dit kan echter sterk verschillen van vrouw tot vrouw.
