Wat is een totaalruptuur?
Tijdens een bevalling is er altijd een kans op uitscheuren. Dit kan in verschillende richtingen en in verschillende gradaties voorkomen. Wanneer je huid rondom je vagina is uitgescheurd tot en met de kringspier van de anus, wordt dit een totaalruptuur genoemd. Hierbij is ook onderliggend (spier)weefsel aangedaan. Het komt in ongeveer 2% van de bevallingen voor en de kans hierop is groter bij een eerste zwangerschap.
Hoe ontstaat een totaalruptuur?
Als het moment daar is dat je mag gaan persen, komt er een grote druk te staan op de huid rondom je vagina. Samen met onderliggende spieren rekt de huid op. Een groot kindje of een afwijkende houding kan dan leiden tot volledig uitscheuren. Ook als je lang moet persen, of hier al mee begint nog voordat je 10 centimeter ontsluiting hebt, is de kans op een totaalruptuur aanwezig. Je huid moet namelijk de tijd krijgen om mee te kunnen rekken. Een snelle bevalling en een kunstverlossing zijn daarnaast ook oorzaken. Het feit dat je huid rond je vagina bij een eerste bevalling nog wat stug is, zorgt ervoor dat de kans op een (totaal)ruptuur bij een eerste bevalling het grootst is.
Kan je een totaalruptuur voorkomen?
Goed naar je lichaam luisteren en je huid de tijd geven om mee te rekken, zijn eigenlijk de belangrijkste dingen om te doen. Hoewel het geen garantie biedt, kun je de kans op een totaalruptuur verkleinen. Het kan dus zijn dat je even moet stoppen met persen en over moet gaan naar puffen, ook al heb je een heftige wee. Hoe je dit het beste doet, kun je leren tijdens zwangerschapsyoga of bijvoorbeeld een cursus hypnobirthing. Doorgaans zal je verloskundige hier ook aanwijzingen voor geven.
Een bevalling in bad kan de kans op (heftig) uitscheuren verkleinen. Dit omdat je bekkenbodem beter doorbloed is door de warmte van het water. Hierdoor rekt het makkelijker mee en scheur je minder snel uit. Ook een bevalhouding, waarbij de ruimte in je bekken het grootst is, kan helpen om uitscheuren te voorkomen.
Is de kans op een totaalruptuur groot dan kan de verloskundige of gynaecoloog preventief een knip zetten om een totaalruptuur te voorkomen. Toch wijzen steeds meer onderzoeken erop dat een preventieve knip weinig zin heeft. Daarom zetten gynaecologen en verloskundigen ook steeds minder preventief een knip.
Behandeling van een totaalruptuur
Als je tijdens je bevalling een totaalruptuur oploopt, dan is dit een wond die gehecht moet worden. Op de operatiekamer zul je gehecht worden, waarbij goed gekeken wordt naar het gescheurde, onderliggende weefsel. Hiervoor krijg je een ruggenprik of wordt je algeheel verdoofd. Heb je tijdens de bevalling een ruggenprik gehad? Dan kan het zijn dat je gehecht wordt in de verloskamer. De hechtingen die worden gebruikt lossen na ongeveer 1,5 week vanzelf op. Na een nachtje in het ziekenhuis ter observatie mag je weer naar huis.
Wondverzorging na een totaalruptuur
Voor een snelle genezing en om infecties te voorkomen, is het belangrijk om de wond goed te verzorgen. Zorgen voor een goede hygiëne is hierbij het meest belangrijk. Het gebied rondom de wond kun je daarom het beste twee keer per dag goed spoelen onder de douche. Na elke toiletbeurt spoel je wederom met bijvoorbeeld een flesje water. Regelmatig verwisselen van je kraamverband is ook nodig om infecties te voorkomen. Het is normaal als de wond een beetje opzwelt. Om de zwelling te verminderen en het ongemak wat tegen te gaan, kun je de wond koelen. Een bevroren maandverbandje of een ijskompres kan verlichting bieden. Houdt dit echter nooit direct tegen de wond aan, maar altijd met een doek of een washandje ertussen. Je kraamverzorgster zal dagelijks je wond controleren en kijken of het herstel gaat zoals moet.
Herstel na een totaalruptuur
Voor het lichamelijke herstel is het belangrijk om te zorgen voor rust. Je lichaam heeft de tijd nodig om deze wond van binnenuit goed te herstellen. De eerste dagen na de bevalling zal de wond pijnlijk zijn, hiervoor kan je wat paracetamol gebruiken. Geef je borstvoeding kijk dan even of deze paracetamol geslikt mag worden tijdens het geven van borstvoeding.
Over het algemeen zal de wond grotendeels genezen zijn binnen een tijd van ongeveer 6 weken. Ook de pijn is dan vaak helemaal weg al kan het gebied rondom de wond nog wel gevoelig zijn.
Ontlasting na een totaalruptuur
De eerste keer ontlasting na een bevalling kan wat spannend zijn. Er is nogal wat gebeurt daar beneden. Maar je hoeft niet bang te zijn dat je de hechtingen of wond beschadigd tijdens de ontlasting. Wel is een zachte stoelgang belangrijk zodat er geen druk op de wond komt te staan. Meestal krijg je dan ook vanuit het ziekenhuis zakjes poeder mee die hiervoor zorgen.
Bij een totaalruptuur kunnen de spieren van je anus beschadigd raken met als gevolg dat je (tijdelijk) je ontlasting en windjes niet meer kunt ophouden. Schaam je hier vooral niet voor maar geef het aan bij de verloskundige. Deze kun je tot zes weken na de bevalling bellen voor advies. Je verloskundige zal je doorsturen naar de juiste hulpverlener. Afhankelijk van de ernst van je klachten kan dit het ziekenhuis of een bekkenfysiotherapeut zijn.
Plassen na een totaalruptuur
Als je moet plassen dan kan dit met een totaalruptuur een vervelend, branderig gevoel geven. Je kunt dit voorkomen door tijdens het plassen al te spoelen met een flesje water. Veel vrouwen kiezen ervoor om deze periode onder de douche te plassen. Het water verdunt je urine waardoor het minder prikt. Niks vreemds dus als dit ook jouw voorkeur heeft.
Seks na een totaalruptuur
Voor elke bevalling geldt dat het beter is om geen gemeenschap te hebben zolang er nog sprake is van bloedverlies. Infecties wil je tenslotte voorkomen. Ook als je nog pijnklachten hebt, is het beter om te wachten. Is de wond goed genezen en voel jij je goed? Dan kun je gerust weer seks hebben met je partner. Het is begrijpelijk als dit bij jou wat spanning met zich mee brengt. Praat hier samen over en neem bovenal de tijd.
Gevolgen van een totaalruptuur
Een totaalruptuur herstelt vaak prima, maar het kan toch enkele gevolgen hebben. Het kan zijn dat je enige tijd moeite hebt met het ophouden van je urine of winderig bent. Dit is beide een logisch gevolg van de belasting die je bekkenbodem te verduren heeft gehad. Onthoudt dat een goed herstel zijn tijd nodig heeft, maar weet ook dat je het kunt ondersteunen met fysiotherapie. De gevolgen zijn er niet alleen op lichamelijk gebied, maar ook emotioneel gezien. Ervaar je psychische klachten, zoals bijvoorbeeld een gevoel van schaamte of verdriet? Dan is het voor je emotionele herstel belangrijk dat je hier met iemand over praat. Zoek hulp bij een professional als je dat wenst.
Bekkenbodemspieren na een totaalruptuur
Het kan na een totaalruptuur nodig zijn om oefeningen te gaan doen die je bekkenbodem weer verstevigen. Hier kun je mee beginnen zodra de wond niet of nauwelijks meer pijnlijk is. Dit is ongeveer 2 tot 6 weken na de bevalling. Ga daarnaast even langs bij een gespecialiseerde bekkenfysiotherapeut voor een controle van je bekkenbodemspieren. Deze kan controleren of het herstel goed gaat en er niet meer schade is. Ook krijg je oefeningen en uitleg om het herstel van je bekkenbodem te bevorderen en klachten op lange termijn de voorkomen.
Een volgende zwangerschap
In principe zijn er geen beperkingen voor een volgende zwangerschap. Heb je een totaalruptuur gehad, dan kun je doorgaans gewoon weer op de natuurlijke manier bevallen. Het is altijd goed om hier met je verloskundige over te praten. De kans op opnieuw uitscheuren is helaas aanwezig, hoewel erg klein.
