Wat is ontsluiting?
Maandenlang zit je baby veilig en warm in je baarmoeder, maar dan is het moment van bevallen eindelijk daar. Ondertussen heb je ongetwijfeld al vaak de term “ontsluiting” voorbij horen komen. Het is dan ook eigenlijk niets anders dan het open gaan staan van je baarmoedermond, zodat je kindje er door kan om uiteindelijk geboren te worden. Deze ontsluiting vindt plaats door het samentrekken van je baarmoeder: de weeën. Het proces van ontsluiting verloopt in verschillende fasen die hieronder elk apart besproken worden.
1 t/m 2 centimeter ontsluiting -> Voorbereidingsfase
Het begin van de ontsluiting wordt ook wel de voorbereidingsfase genoemd. Want voordat je baarmoedermond kan ontsluiten moet deze eerst verweken en verstrijken. Je kunt je baarmoeder een beetje vergelijken met een ballon waar een tuitje aan zit, dit is je baarmoedermond. Normaal is de baarmoedermond erg stug en twee tot drie centimeter lang. In de voorbereidingsfase wordt je baarmoedermond soepel en week onder invloed van het hormoon prostaglandine waarna hij vervolgens verstrijkt. Tijdens het verstrijken verdwijnt de baarmoedermond en loopt hij gelijk met de rest van de baarmoederwand. Deze fase zorgt er vaak ook voor dat je al één tot twee centimeter ontsluiting krijgt, dit hoeft echter niet.
2 tot 3 centimeter ontsluiting -> De Latente fase
Wanneer de baarmoedermond volledig verweekt en verstreken is, begint de volgende fase van de bevalling die de Latente fase wordt genoemd. Bij een eerste kindje kan de latente fase 24 tot 48 uur duren maar gemiddeld duurt hij 10 tot 14 uur. Tijdens de latente fase krijg je 2 tot 3 centimeter ontsluiting.
Het kan goed zijn dat je nauwelijks wat merkt van de eerste paar centimeter, wat meer voorkomt bij een tweede of volgend kindje. Hoewel je hiervoor dan al wel wat oefenweeën hebt gehad, verschilt het uiteindelijk per vrouw of én hoeveel je er van voelt.
2 á 3 centimeter -> 8 centimeter -> De actieve (ontsluitings)fase
Veel vrouwen vinden de eerste paar centimeter nog wel meevallen. Toch komt er een moment dat de intensiteit van de weeën toeneemt. Ze komen meer frequent, duren langer en nemen toe in pijn. De baarmoedermond gaat verder open staan: van een centimeter of 3 tot 8. Dit wordt de actieve ontsluitingsfase genoemd. Eerder kon je het nog opbrengen om tussendoor te praten of was je nog in voor een grapje, maar eerlijk is eerlijk: in deze fase wordt het toch wel steeds serieuzer en is het moeilijk om je nog op iets anders te concentreren. Het hele arsenaal aan liedjes die je helpen een wee weg te puffen komt voorbij en het welbekende, lief bedoelde washandje voor op je voorhoofd is in aantocht.
Probeer je tijdens deze fase dan ook zoveel mogelijk te ontspannen. Dat klinkt misschien gemakkelijk maar hoe meer jij je kunt overgeven aan de bevalling hoe minder pijn je zult voelen en hoe sneller de bevalling vordert. Dit heeft te maken met de hormonen endorfine; het lichaamseigen pijnstiller. Endorfine zorgt er namelijk voor dat pijnsignalen worden geblokkeerd en je hersenen niet bereiken. En hoe minder pijn je hebt hoe beter je kunt ontspannen wat weer voor extra endorfine zorgt. Daarnaast gaat je lichaam bij ontspanning oxytocine aanmaken waardoor je weeën sterker en frequenter worden en je bevalling beter vordert.
Ben je gestrest of bang dan zal je lichaam adrenaline aanmaken. Adrenaline zorgt ervoor dat er minder oxytocine wordt aangemaakt waardoor je weeën niet vorderen of in kracht afnemen. Hierdoor duurt het ontsluiten en dus je bevalling langer. Kijk daarom goed wat er voor jou werkt, waar kan jij goed van ontspannen? Ademhalingsoefeningen? Een warm bad of douche of misschien wel in rust en stilte op een geboortebal je weeën opvangen.
8 naar 10 centimeter -> Overgangsfase
Regelmatig zul je al een controle van de verloskundige gehad hebben. Het hartje van de baby wordt nauwlettend in de gaten gehouden, maar ook de vordering van de ontsluiting wordt gecontroleerd middels een kort, inwendig onderzoek. Op het moment dat je op 8 centimeter ontsluiting zit, gaat de overgangsfase in. De weeën volgen elkaar kort op en zijn, helaas, erg pijnlijk. Het is heel begrijpelijk als de vermoeidheid toeslaat, wat zelfs samen kan gaan met een stukje wanhoop. Denk echter niet dat je het niet kan, maar blijf vertrouwen op je lichaam, focus op je ademhaling en ontspan zo veel mogelijk. Dit is moeilijk, maar het helpt je lichaam wel om verder te komen en om jezelf door deze zware opgave heen te loodsen. Is het je gelukt om goed te ontspannen? Dan zal je de laatste 2 cm in jezelf gekeerd zijn. Je bent je niet erg bewust meer van de buitenwereld en enkel bezig met je bevalling en de weeën. Ook dit komt door de endorfine, deze hormonen helpen je de eindstreep te halen.
Volledige ontsluiting
Dan zijn ein-de-lijk de verlossende woorden daar: je hebt volledige ontsluiting (10 centimeter), wat betekent dat je mag gaan persen als er zich een wee aandient. Dit is hét moment dat in elke vrouw een soort van oergevoel naar boven komt en je alles op alles zet om jouw kleine wonder te mogen verwelkomen. Hoe snel dit gaat, verschilt wederom van vrouw tot vrouw. Volg de adviezen van je verloskundige zo goed mogelijk op en geef je bij elke wee alles wat je hebt. Volg bovendien het ritme van je lichaam en laat dit voor je werken. Je lichaam weet echt wat het moet doen, ook een eerste keer. Onthoud daarbij dat je er nu echt bijna bent!
Ontsluiting bevorderen
Het hele proces van ontsluiting kan best een tijd duren. Hoewel er vrouwen zijn bij wie het kindje al binnen enkele uren ter wereld komt, is het helemaal niet vreemd om hier een dag over te doen. Soms vordert de ontsluiting niet. In dit geval of wanneer je gewoon wilt weten wat je eraan kunt doen om de ontsluiting überhaupt te bevorderen, geldt boven alles: ontspan. Ja echt, hoe cliché het ook mag zijn, dit is het keyword. Probeer te bewegen, neem een warme douche of kies voor pijnbestrijding als je dit wenst. Vordert de ontsluiting echt niet? Dan kan er in overleg met de verloskundige gekozen worden voor een keizersnede.
