Wat is toucheren?
Vaginaal toucheren (VT) is een inwendig onderzoek waarbij de verloskundige of gynaecoloog controleert of de baarmoedermond is verstreken, hoeveel ontsluiting er is, of de vliezen nog intact zijn, wat de ligging van je kindje is en of je kindje al iets is ingedaald. Hiervoor brengt hij of zij twee vingers via de vagina naar de baarmoedermond. Om het risico op infecties te verkleinen wordt dit gegaan met handschoenen.
Hoe werkt vaginaal toucheren?
Voordat de verloskundige of gynaecoloog vaginaal gaat toucheren wordt er altijd toestemming gevraagd. Hij of zij zal zijn handen zorgvuldig wassen of desinfecteren en steriele handschoenen aandoen. Je mag vervolgens op je rug gaan liggen, je benen spreiden en je knieën optrekken. De verloskundige of gynaecoloog spreid de schaamlippen en gaat voorzichtig met de middelvinger naar binnen en schuift de wijsvinger erbij. Geleidelijk en voorzichtig brengt ze haar vingers in tot de baarmoederhals. Door het spreiden van haar vingers meet ze de ontsluiting in centimeters.
Bloedverlies na vaginaal toucheren
Na het toucheren kan er wat vaginaal bloedverlies optreden. Je baarmoedermond is sterk doorbloed waardoor er tijdens het toucheren een kleine bloeding kan ontstaan. Dit is normaal en hoef je je geen zorgen over te maken. Is het zoveel bloed als op één van de eerste menstruatiedagen neem dan contact op met je verloskundige. Of neem contact op met de verloskundige als je je zorgen maakt.
Waarom toucheren?
Toucheren wordt onder andere gebruikt voor het meten van de ontsluiting. Hoeveel centimeters is de baarmoedermond ontsloten en hoe ver zit je in de bevalling? Maar er kan veel meer geleerd worden van het toucheren:
Verstrijken van de baarmoederhals
De baarmoederhals moet eerst verstrijken voordat deze kan ontsluiten. Je kunt de baarmoeder zien als een soort ballon met een tuitje waarmee je de ballon opblaast, de baarmoederhals. Buiten de bevalling om is deze stevig en 3,5 tot 4 centimeter. Aan het begin van de bevalling wordt deze week en korter tot hij helemaal weg is. Je baarmoederhals is dan verstreken en de baarmoedermond kan ontsluiten (openen). Met het toucheren kan er gevoeld worden of de baarmoederhals al is verstreken.
De vliezen
Met het toucheren kan er gevoeld worden of de vliezen al zijn gebroken of nog niet. Ook kan er gevoeld worden of er onregelmatigheden in de vliezen zitten zoals vaten. Komt er tijdens het toucheren een wee dan kan ook de functie van de vliezen gevoeld worden, spannen ze goed, matig of niet aan tijdens de wee.
Ligging van je kindje
Ligt je kindje in de juiste ligging voor de bevalling? Hoe ligt het hoofdje in het bekken en ligt het hoofdje naar beneden met zijn achterhoofd naar boven? Wanneer hij anders ligt kan dit de bevalling gecompliceerder maken. Er wordt in dat geval gekeken of je kindje nog gedraaid kan worden door bijvoorbeeld van houding te veranderen.
Indaling
Tijdens de bevalling komt het hoofdje van je kindje steeds dieper in het bekken. Dit is ook nodig voor de verdere ontsluiting. Met het toucheren kan er gevoeld worden of het hoofdje van je kindje goed in het bekken ligt ingedaald.
Wanneer wordt er vaginaal getoucheerd?
In de meeste gevallen toucheert de verloskundige of gynaecoloog voor het eerst tijdens de bevalling. Je wordt dan om de twee á drie uur getoucheerd. Maar dit is slechts een richtlijn, het is volledig afhankelijk van het verloop van de bevalling, jouw wensen en de omstandigheden. Heb je persdrang? Dan zal de zorgverlener toucheren om te kijken of al baarmoedermond al volledig ontsloten is voordat je mag persen.
Loop je over? Dan kan er getoucheerd worden om te kijken of de baarmoedermond al verstreken is. Is deze verstreken dan kan de verloskundige, in overleg met jou, strippen om de bevalling op te wekken. Ze maakt hierbij ronddraaiende bewegingen met de vingers om de baarmoedermond los te woelen van de vliezen. Hierdoor komen hormonen (prostraglandines) vrij die de bevalling op gang kunnen brengen.
Ten slotte kan er bij een inleiding vaginaal getoucheerd worden. Er wordt dan gekeken of de baarmoedermond rijp is of niet. Is dit niet het geval dan krijg je een ballonnetje dat wordt opgeblazen in de baarmoedermond of vaginale tabletten om te baarmoedermond te laten rijpen.
Doet toucheren pijn?
De meeste vrouwen geven aan dat toucheren vooral ongemakkelijk is maar niet pijnlijk. Maar een aantal vrouwen vinden het wel wat gevoelig. Praat vooral met de zorgverlener tijdens het toucheren en geef aan wanneer het niet prettig voelt. Hij of zij kan dan wat zachter aan doen of wat extra glijmiddel gebruiken. Probeer je vooral te ontspannen. Wanneer de spieren rondom de vagina gespannen zijn, kan het toucheren gevoelig zijn.
Hoe vaak wordt er getoucheerd?
Hoe vaak er wordt getoucheerd is afhankelijk van het verloop van de bevalling en je eigen wensen. Gemiddeld wordt er om de twee á drie uur getoucheerd om te kijken hoe de bevalling vordert.
Waarom niet toucheren?
Toucheren is een medische ingreep waar veel voordelen aan zitten. Maar zoals bij alles zitten er ook enkele nadelen aan.
Motivatie
Wanneer je al enkele uren weeën aan het opvangen bent kan het prettig zijn om te weten hoeveel centimeter ontsluiting je hebt. Maar als je na een aantal uur hard werken hoort dat de ontsluiting weinig tot niet is gevorderd kan dit erg demotiverend werken. Dit kan vervolgens effect hebben op je verdere beslissingen. Maar probeer je vooral niet te laten leiden door het aantal centimeters ontsluiting. Hoewel de richtlijn vroeger 1cm in het uur was is dit wat achterhaald. Een bevalling die in het begin er langzaam gaat kan ineens een stuk sneller gaan, en andersom. Vertrouw vooral op jezelf en geef je over aan de bevalling. Neem er de tijd voor en laat je niet leiden door de hoeveelheid ontsluiting.
Infectiegevaar
Hoewel de kans op infecties erg klein is omdat de verloskundige of gynaecoloog steriele handschoenen draagt is hij wel aanwezig
Bevalbubbel
Het meten van de ontsluiting is een medische ingreep waarbij je op je rug moet liggen. Dit kan ervoor zorgen dat je uit de beval bubbel komt wat een nadelig effect kan hebben op de bevalling.
Is toucheren verplicht?
Toucheren wordt standaard gebruikt om de ontsluiting te meten en te controleren hoe de bevalling vordert. Maar het is goed om te weten dat je toucheren mag weigeren wanneer jij je hier niet prettig bij voelt. Naast het toucheren zijn er ook andere manieren om te controleren hoe de bevalling vordert. Wil je liever niet getoucheerd worden tijdens de bevalling? Bespreek dit vooraf met je verloskundige of gynaecoloog en geef je wensen aan. Het is ook goed om dit te noteren in je bevalplan. Geef het ook aan als je toucheren spannend vindt of hier in het verleden vervelende ervaringen mee hebt gehad.
