Wat is hCG?
HCG (humaan chorion gonadotropine) is een lichaamseigen hormoon en staat bekend als hét zwangerschapshormoon. Zodra de bevruchte eicel de weg van de eileider naar de baarmoeder heeft afgelegd nestelt deze zich in de baarmoederwand in. Direct na innesteling zal je lichaam het hormoon hCG aanmaken.
Tijdens de eisprong is de eicel uit een schaal gekomen, het follikel. Na de eisprong staat deze bekend als het geel lichaam of corpus luteum. Het hormoon hCG zorgt ervoor dat dit geel lichaam niet wordt afgebroken en progesteron blijft produceren. Progesteron laat je lichaam vervolgens weten dat er in de eierstokken geen eisprong meer moet plaatsvinden. Het slijmvlies van de baarmoeder zal vervolgens gaan groeien en wordt voorzien van voedingsstoffen. Je wordt dus niet meer ongesteld. Je lichaam zal, onder invloed van hCG, alles op alles zetten om een veilige plaats voor je kindje in de baarmoeder te creëren.
Vindt er geen innesteling plaats? Dan wordt er geen hCG aangemaakt en wordt je ongesteld waarna de cyclus opnieuw begint. hCG is dus verantwoordelijk voor de instandhouding van de zwangerschap in de eerste maanden en voorkomt de rijping van nieuwe eicellen en daarmee een nieuwe eisprong. Daarnaast is hCG verantwoordelijk voor scherpere zintuigen zoals reuk. Hierdoor zal je minder snel dingen eten of drinken die niet goed meer zijn of gevaarlijk voor je kleintje.
Zwangerschapskwaaltjes
HCG is helaas ook verantwoordelijk voor de bekende zwangerschapskwaaltjes in de eerste drie maanden. Hoeveel je hier last van krijgt is per vrouw verschillend. Sommige vrouwen zijn zo misselijk dat ze de eerste twaalf weken elke ochtend boven de wc hangen en andere hebben nergens last van. Veel voorkomende kwaaltjes zijn:
Tijdens de zwangerschap neemt de hoeveelheid hCG in het bloed exponentieel toe met een hoogtepunt rond de tiende week zwangerschap. Daarna nemen de meeste zwangerschapskwaaltjes af of verdwijnen helemaal.
HCG meten met een zwangerschapstest
Zwangerschapstesten meten de aan- of afwezigheid van hCG in je urine. Een zwangerschapstest kan hCG vanaf ongeveer 25 IU/l (international units per liter) in je urine meten. Met een gemiddelde zwangerschap heb je deze hoeveelheid rond je vierde zwangerschapsweek, gerekend vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie. Je kunt dus als je één dag overtijd bent al je eerste zwangerschapstest doen. Met de zwangerschapstesten van tegenwoordig hoef je geen ochtendurine meer te gebruiken. Je urine is ‘s ochtends wel meer geconcentreerd. Dus als je al met vier weken je eerste test doet, adviseren we om even goed ochtendurine te gebruiken. Dan zit er bij een zwangerschap meer hCG in je urine en is de kans op een valse negatief kleiner. Heb je het idee dat je toch zwanger bent maar was de test negatief (niet zwanger)? Probeer het dan een paar dagen later nog een keer. Het kan zijn dat er nu nog niet genoeg hCG in je urine zat. Wil je direct zekerheid? Wacht dan met testen tot je één week overtijd bent, dus officieel je vijfde zwangerschapsweek.
HCG-waardetabel
Het hCG-hormoon spiegel wordt uitgedrukt in international units per liter: iu/l. Omdat het hormoon hCG direct wordt geproduceerd na innesteling van de bevruchte eicel kan hCG al één week na de bevruchting in het bloed worden gevonden. Tijdens de zwangerschap neemt de hoeveelheid exponentieel toe met een hoogtepunt in je tiende week zwangerschap.
| Zwangerschapsduur | Hoeveelheid IU/I |
| Niet zwanger | minder dan 5 |
| 3 weken | 5 – 50 |
| 4 weken | 5 – 426 |
| 5 weken | 18 – 7,340 |
| 6 weken | 1,080 – 56,500 |
| 7-8 weken | 7,650 – 229,000 |
| 9-12 weken | 25,700 – 288,000 ← hCG Hoogtepunt |
| 13-16 weken | 13,300 – 254,000 |
| 17-24 weken | 4,060 – 165,400 |
| 25-40 weken | 3,640 – 117,000 |
Lage hCG waarde
Een zwangerschapstest meet de aan- of afwezigheid van hCG en niet de precieze hoeveelheid. Toch kun je een indicatie krijgen door de kleur van het streepje op je zwangerschapstest. Een licht streepje betekent nog weinig hCG en donker streepje betekent veel hCG. Hoe vroeger je de test dus doet hoe lichter het streepje zal zijn. Met een bloedtest is de precieze hCG waarde in je bloed te meten.
Een lage hCG waarde, voor de huidige duur van de zwangerschap, kan beteken dat er een miskraam aankomt. Je lichaam is zich in dat geval aan het voorbereiden op het afstoten van de embryo en is gestopt met het aanmaken van hCG. Een tweede oorzaak van een lage hCG spiegel zou een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kunnen zijn. In dit geval nestelt de bevruchte eicel zich niet in de baarmoeder maar erbuiten. Je lichaam maakt dan weinig hCG aan en de hoeveelheid stijgt veel minder hard.
Heb je een miskraam gehad? Dan kan er tot ongeveer vijf á zes weken nog hCG in je urine zitten. Je kunt je dus ook nog zwanger voelen. Probeer je opnieuw zwanger te worden en doe je in deze weken een zwangerschapstest? Dan kun je een valse positief krijgen.
Hoge hCG waarde
Het is ook mogelijk dat je hoge hCG waarde in je bloed hebt. Hier kunnen meerdere oorzaken voor zijn. De eerste is een mola zwangerschap. Een bevruchte eicel deelt zich op in twee cellen, deze twee cellen delen zich op in vier enz. enz. In een normale zwangerschap ontstaan uit deze cellen een embryo en de placenta. In het geval van een mola zwangerschap ontstaat er alleen een placenta. In dit geval maakt de placenta extra veel hCG aan.
Een tweede mogelijkheid is dat je zwanger bent van een meerling. In dat geval maakt je lichaam extra hCG aan. Ook heb je dan in de meeste gevallen vroeg last van zwangerschapskwaaltjes en zijn de kwaaltjes heftiger als in een eenling zwangerschap.
Iedereen is anders
Iedere vrouw en iedere zwangerschap is anders. Dus ook in een normale zwangerschap kunnen de hCG waardes onderling erg afwijken van elkaar. Maak je dus niet direct zorgen. Heb je een relatief lage hCG waarde dan kun je een net zo gezonde baby ter wereld brengen als iemand met een hoge hCG waarde. Heb je twijfels over je zwangerschap? Maak dan altijd een afspraak met je huisarts of verloskundige, daar zijn ze voor. Met behulp van een echo of bloedtest kan er gekeken worden of er iets afwijkends is.
