Wat is kraamzorg?
Kraamzorg is de zorg die je van een kraamverzorgster krijgt in de eerste acht dagen na je bevalling. Ze geeft het hele gezin een prachtige start in een bijzondere tijd. Alleen in Nederland krijg je deze vorm van zorg na je bevalling. In overige landen krijgen nieuwe moeders vaak hulp van familie of staan ze er met hun partner alleen voor.
Wat doet een kraamverzorgster?
De kraamweek is een hele bijzondere maar ook ingrijpende periode. Je bent aan het herstellen van je bevalling, hebt de zorg voor je kindje erbij en je slaapt gemiddeld wat minder. Daarnaast gieren de hormonen nog door je lichaam. Een kraamverzorgster staat jou en je partner daarom de eerste acht dagen na de bevalling bij.
Het eerste moment waarop de kraamverzorgster je bijstaat is tijdens de bevalling. Zodra je bevalling begint, neem je contact op met je verloskundige. Deze zal langskomen en bepalen wanneer de kraamverzorgster langs kan komen. Tijdens de bevalling zal je kraamverzorgster voorbereidingen treffen voor de bevalling, de kamer op orde brengen en ondersteuning bieden.
De bevalling is zowel voor jou als voor je kindje een ingrijpende gebeurtenis. Zowel lichamelijk als emotioneel. De kraamverzorgster houdt daarom jullie gezondheid goed in de gaten. Ze zal dagelijks jullie temperatuur meten. Daarnaast zal ze je bloedverlies in de gaten houden, stand van je baarmoeder controleren en de hechtingen controleren. Ook houdt ze het gewicht en de kleur van je kindje goed in de gaten.
Bij je eerste kindje moet je nog veel leren. Daar helpt de kraamverzorgster je natuurlijk ook bij. Ze zal jou en je partner leren hoe je jullie kindje verschoont, voedt en in bad doet. Wil je borstvoeding gaan geven? Dan zal ze je laten zien je hoe je je kindje kunt aanleggen, hoe je kunt kolven en hoe je omgaat met zere stuwing en zere tepels.
Na de bevalling heb je misschien wel een paar hechtingen. Daarnaast heeft je kindje nog geen sterk afweersysteem. Daarom is juist in de eerste week hygiëne erg belangrijk. Je kraamverzorgster zal je daarom de badkamer en toilet schoonmaken, je bed verschonen en stofzuigen.
Hoeveel uur kraamzorg krijg ik?
Jouw verloskundige is medisch verantwoordelijk voor de kraamweek. Gemiddeld heb je in Nederland recht op 49 uur kraamzorg als je borstvoeding geeft en 45 uur als je kunstvoeding geeft. Deze uren zijn exclusief bevallingsassistentie en worden verdeeld over acht dagen. Meestal heb je in de eerste dagen wat meer zorgbehoefte en neemt dit af in de loop van de week. Daarom zal de kraamverzorgster in het begin van de week wat meer uren per dag komen en dit in de loop van de week afbouwen.
Tijdens het intakegesprek met de kraamzorgorganisatie wordt een eerste inschatting gemaakt van het aantal uur kraamzorg dat je nodig hebt, de eerste indicatie. Maar omdat geen bevalling, gezinssituatie en kraamweek hetzelfde is, zal de verloskundige in overleg met je kraamverzorgster na de bevalling kijken of je meer of minder uur nodig hebt; de eerste herindicatie. Dit wordt gedaan met behulp van het Landelijk Indicatie Protocol Kraamzorg (LIP). In het LIP staan moederfactoren, kindfactoren, moeder- en kindfactoren en overige factoren beschreven die jou recht geven op meer of minder uur kraamzorg. Je kunt minimaal 24 en maximaal 80 uur kraamzorg krijgen verdeeld over acht tot tien dagen.
De tweede en volgende herindicatie
Er kunnen ook tijdens je kraamweek nog factoren veranderen. Denk hierbij aan het niet op gang komen van de borstvoeding, een dreigende infectie, ernstige vermoeidheid of emotionele instabiliteit. Daarom wordt er ook tijdens de kraamweek door je verloskundige en kraamverzorgster gekeken of het aantal uur nog klopt. Zo niet dan krijg je een tweede herindicatie en wordt het aantal uur opgehoogd.
Kraamzorg dag 9 en 10
Standaard worden de uren kraamzorg verdeeld over acht dagen. Maar het mag verlengd worden tot negen of tien dagen. Richting het einde van de kraamweek gaat zal je verloskundige weer met de kraamverzorgster in overleg gaan en beoordelen of er na de acht dagen nog extra zorg nodig is. In totaal moeten de uren kraamzorg binnen de wettelijke grens van 80 uur kraamzorg inclusief bevallingsassistentie blijven.
Wat kost kraamzorg?
Kraamzorg zit in het basispakket van je zorgverzekering. Dus je inschrijving bij een kraamzorgorganisatie, het intakegesprek, de bevallingsassistentie en de kraamzorg uren worden vergoed door je zorgverzekeraar. Wel geldt er een wettelijke bijdrage van €4,80 (2023) per uur voor kraamzorg.
Beval je in het ziekenhuis met een medische indicatie of moet je na je bevalling nog naar het ziekenhuis dan hoef je geen eigen bijdrage te betalen voor de kraamzorg die je daar ontvangt. Als je binnen tien dagen na je bevalling weer naar huis mag betaal je voor de kraamzorg uren die je thuis nog ontvangt wel de wettelijke bijdrage.
Gemiddeld ontvang je 49 uur kraamzorg verdeeld over acht dagen. Dit kost je 49 * 4,80 = €235,20 eigen bijdrage. Je kunt deze wettelijke eigen bijdrage ook verzekeren met een aanvullend pakket. Het is afhankelijk van het soort pakket dat je kiest tot in hoeverre de wettelijke eigen bijdrage vergoed wordt. Dit kan verschillen van een maximaal bedrag tot een volledige vergoeding.
Wanneer moet je kraamzorg aanvragen?
Vraag je kraamzorg aan tussen de 10e en 16e week zwangerschap. Kies je liever voor een ZZP’er in plaats van een kraamorganisatie? Neem dan alvast contact op tussen de 8e en 12e week zwangerschap. Op dit moment zijn er tekort kraamverzorgsters, wacht daarom niet te lang met inschrijven.
Waar let je op bij het uitzoeken van een kraamzorgorganisatie?
Het uitzoeken van een kraamzorgorganisatie kan erg lastig zijn. Zo lang ben je nog niet zwanger dus waarschijnlijk ben je nog helemaal niet bezig met de bevalling en je kraamweek. Om het je iets makkelijker te maken hebben en een kort overzicht gemaakt van punten waar je op kunt letten.
Regionaal
Kies altijd een kraamzorgorganisatie die dicht bij je in de buurt zit. Dan zijn ze snel ter plekke om te assisteren bij je bevalling.
Zorgverzekering
Zoals we eerder hebben aangegeven zit kraamzorg zit in het basispakket van je zorgverzekering. Je mag bij de meeste zorgverzekeringen zelf een kraamzorgbureau of ZZP’er kiezen. Vraag voordat je een zorgovereenkomst afsluit wel even bij je zorgverzekeraar na of ze afspraken hebben met jouw kraamzorgorganisatie of ZZP’er. Wanneer dit niet het geval is kan de kraamzorg gelden als ‘niet-gecontracteerde zorg’. Dan kunnen de kosten (deels) voor je eigen rekening komen.
Organisatie of ZZP’er
Kies je voor een kraamzorgorganisatie of een ZZP’er? Kraamzorgorganisaties hebben meerdere kraamverzorgsters in dienst. Je bent dus altijd verzekerd van zorg tijdens je kraamweek.
Kies je voor een ZZP’er dan weet je precies wie je na je bevalling in huis krijgt. Je hebt al een intakegesprek gehad, kennis gemaakt en je weet of er een klik is.
Ervaringen familie en vrienden
De beste referenties krijg je van vrienden en familie. Dus voordat je gaat zoeken. Vraag eens rond in je omgeving. Misschien kunnen vriendinnen of familie een kraamverzorgster aanraden.
Beleid
Lees goed de website en bekijk het beleid van de organisatie. Zoals we eerder hebben aangegeven is er op dit moment een tekort aan kraamverzorgsters. Vraag hoe ze hier mee omgaan. Hebben ze afspraken met andere organisaties of ZZP’er in het geval van nood? Of krijg je minder uur kraamzorg? Vraag ook na hoe ze kraamverzorgsters inroosteren. Krijg je de hele week dezelfde kraamverzorgster of kan het zijn dat je in één week drie keer een nieuw gezicht ziet?
Borstvoeding
Wil je borstvoeding gaan geven? Dan is het prettig als je kraamverzorgster hier veel kennis van heeft. Vraag daarom vooraf of de kraamzorgorganisatie kraamverzorgster in dienst heeft die hier in gespecialiseerd zijn. Een goede start is erg belangrijk voor borstvoeding.
Speciale wensen
Zijn er speciale omstandigheden waar rekening mee gehouden moet worden? Bekijk dan of de kraamzorgorganisatie hier ervaring mee heeft.
Geloof
Ben je gelovig en wil je een kraamzorgorganisatie met dezelfde visie? Dat kan uiteraard! Er zijn ook kraamzorgorganisaties met bijvoorbeeld een christelijke of islamitische identiteit.
Is kraamzorg verplicht?
Kraamzorg is een recht en dus niet verplicht. Het wordt daarentegen wel sterk aangeraden. De kraamweek is heel speciaal maar kan ook erg zwaar zijn. Je lichaam moet nog herstellen van je bevalling, je hebt de zorg voor je kindje erbij en de hormonen gieren nog door je lichaam. Dat in combinatie met minder slaap kan het erg zwaar maken. Denk er daarom goed over na voordat je besluit geen gebruik te maken van kraamzorg. Vind je het niet prettig om een kraamverzorgster in huis te hebben? Dan is een kraamhotel misschien iets voor je. Heb je al veel hulp en vind je het niet nodig om nog iemand in huis te hebben? Overweeg dan eens om gebruik te maken van minimale kraamzorg. In dat geval komt de kraamverzorgster enkele uurtjes langs en richt ze zich voornamelijk op de gezondheid van jou en je kindje.
Wat als het niet klikt met de kraamverzorgster?
De kraamverzorgster hoort in de kraamweek je steun en toeverlaat te zijn. De persoon die je gezondheid in de gaten houdt, je helpt met het huishouden en je een spoedcursus ouderschap geeft. De persoon die ervoor zorgt dat je in deze intieme periode kunt genieten van je kindje en de toekomst met zelfvertrouwen ingaat. Het is daarom erg belangrijk dat je je volledig op je gemak voelt bij haar. Dat je haar alles durft te vertellen en vooral ook alles durft te vragen. Dus wat doe je als dit bij jou niet het geval is? Als het niet klikt met je kraamverzorgster? Dan vraag je om een nieuwe. Dat klinkt misschien hard, maar dat is het zeker niet. Het is jouw kraamweek, de eerste week na de geboorte van je kindje. Een week die je niet over kunt doen. Kies daarom voor jezelf en bel je kraamzorgorganisatie. Het komt vaker voor, ze kijken er dan ook niet raar van op.
