Termijnecho

Wat is de termijnecho?

De termijnecho is een standaard echo dat alle zwangeren in Nederland aangeboden krijgen. Met deze echo wordt vastgesteld hoe ver je precies zwanger bent. De zwangerschapsduur wordt bepaald door de lengte van je baby te meten op het scherm, van het hoofdje tot het stuitje. Dat heet de kruin-romplengte, of kortweg de CRL.

Deze meting is het meest betrouwbaar tussen de tiende en twaalfde week van je zwangerschap. In deze fase groeien baby’s nog allemaal ongeveer even snel, waardoor de berekening heel precies is, vaak tot op een paar dagen nauwkeurig. Vanaf dertien weken ontstaan natuurlijke groeiverschillen tussen baby’s, waardoor de meting minder exact wordt.

De datum die uit de termijnecho komt, geldt als je officiële uitgerekende datum. Dat betekent dat alle vervolgonderzoeken en echo’s op deze termijn worden afgestemd, niet op basis van je laatste menstruatie.

Waarom is deze echo zo belangrijk?

De termijnecho is veel meer dan alleen een eerste blik op je kindje. Het vormt de basis voor een goed verloop van de zwangerschap. Wanneer de duur van je zwangerschap nauwkeurig bekend is, kan de verloskundige beter inschatten of de groei normaal verloopt en of je baby op het juiste moment komt.

Een juiste termijn voorkomt ook verwarring later in de zwangerschap. Als je bijvoorbeeld tegen het einde van de zwangerschap wat over tijd lijkt, kan met zekerheid worden vastgesteld of dat echt zo is of niet. Dat voorkomt onnodige inleidingen of medische ingrepen. Ook kan de verloskundige dankzij deze echo tijdig signaleren als een baby te snel of juist te langzaam groeit.

Daarnaast helpt de termijnecho om te bevestigen dat de zwangerschap zich in de baarmoeder bevindt en dat er sprake is van een levende zwangerschap. Soms wordt ook zichtbaar of het om een eenling of een meerling gaat.

Wanneer krijg je de termijnecho?

De meeste verloskundigen plannen deze echo rond de tiende tot twaalfde week van de zwangerschap. In die periode is je baby goed zichtbaar en kan de lengte het nauwkeurigst worden gemeten. Soms vindt de termijnecho iets eerder plaats, bijvoorbeeld als je menstruatiecyclus onregelmatig is of als er eerder nog onzekerheid was over de duur van de zwangerschap. Na dertien weken is het minder zinvol om de zwangerschapsduur vast te stellen met de termijnecho middels CRL, omdat baby’s dan meer in hun eigen tempo groeien. 

Hoe verloopt het onderzoek?

De termijnecho wordt meestal via de buik gemaakt. Je krijgt een beetje gel op je buik, waarna de echoscopist een klein apparaatje over je huid beweegt. De geluidsgolven worden omgezet in beelden, zodat je je baby op het scherm kunt zien. Soms ligt de baarmoeder iets verder naar achteren of is de zwangerschap nog erg pril. In dat geval kan de echo beter inwendig worden gedaan, via de vagina. Dat klinkt spannend, maar het is veilig, pijnloos en kan juist zorgen voor een duidelijker beeld.

Tijdens de echo bekijkt de verloskundige of de zwangerschap zich goed in de baarmoeder bevindt, of er een kloppend hartje is en of de groei past bij de zwangerschapsduur. Meestal hoor je direct wat er te zien is en krijg je te horen hoe ver je precies zwanger bent. Vaak krijg je ook de uitgerekende datum te horen en vaak zelfs een eerste foto mee naar huis.

Wat zie je op de echo?

Tussen de tien en twaalf weken kun je al verrassend veel herkennen. Je ziet het kleine lijfje, het kloppende hartje en soms zelfs kleine bewegingen. Toch is het nog te vroeg om meer details te beoordelen, zoals het geslacht of eventuele afwijkingen. De termijnecho is daar niet voor bedoeld. De medische echo’s die later in de zwangerschap volgen, zoals de 13-weken-echo en de 20-weken-echo, zijn bedoeld om de ontwikkeling van de organen en de groei uitgebreider te bekijken.

Wat als de echo iets anders laat zien dan verwacht?

Het kan gebeuren dat de echo iets anders laat zien dan je had gedacht. Misschien blijkt dat je iets verder of juist iets minder ver zwanger bent. Dat is niet ongewoon, de berekening op basis van de laatste menstruatie is vaak minder betrouwbaar, zeker bij een onregelmatige cyclus. De verloskundige past in dat geval je uitgerekende datum aan op basis van de meting.

Soms wordt er tijdens de echo iets opvallends gezien, zoals een tweeling of een afwijkende groei. In dat geval bespreekt de verloskundige met je wat dit betekent en of er extra onderzoek of een controle nodig is.

Hoe kun je je voorbereiden?

Voor de echo hoef je niets bijzonders te doen. Het kan wel helpen om vooraf wat water te drinken, zodat je blaas licht gevuld is. Dat maakt het makkelijker om de baarmoeder goed in beeld te brengen. Draag bij voorkeur kleding die je buik eenvoudig kunt ontbloten.

Je mag gerust iemand meenemen naar de echo, zoals je partner of iemand anders die belangrijk voor je is. Het is vaak een bijzonder moment, en samen kijken maakt het nog specialer.

Na de echo

Na afloop bespreekt de verloskundige de resultaten met je. Je weet dan hoe ver je bent, wat je uitgerekende datum is en of alles er goed uitziet. Vanaf dat moment wordt deze termijn gebruikt als uitgangspunt voor alle verdere onderzoeken en afspraken. 

Voor veel vrouwen is dit ook het moment waarop de zwangerschap echt begint te landen: je hebt je kindje gezien, het hartje horen kloppen, en weet nu iets meer over wat er in je buik gebeurt.

Wat is het verschil met andere echo’s?

Er zijn verschillende echo’s in de zwangerschap, elk met een eigen doel. De vitaliteitsecho wordt meestal eerder in de zwangerschap gemaakt en bekijkt of er hartslag is en of de zwangerschap zich goed heeft ingenesteld. De termijnecho bepaalt de duur van de zwangerschap en de uitgerekende datum. De 13-weken-echo en de 20-weken-echo zijn bedoeld om de ontwikkeling van de baby te onderzoeken en eventuele afwijkingen op te sporen.

De termijnecho vormt daarmee het middelpunt tussen bevestiging en controle: het moment waarop duidelijk wordt hoe ver je bent en wanneer je ongeveer gaat bevallen.

Kosten en vergoeding

De termijnecho is onderdeel van de reguliere zorg en wordt volledig vergoed vanuit de basisverzekering. Je hoeft er dus niet apart voor te betalen en het valt niet onder je eigen risico.

Nub theorie

Heb je de termijnecho rond twaalf weken zwangerschap en ben je erg benieuwd of je een jongetje of meisje krijgt? Dan kun je gebruik maken van de nub-theorie. De geslachtsdelen van je kindje beginnen tussen de zes en zeven weken zwangerschap te ontwikkelen. De eerste weken ontwikkelen zowel de jongens als meisje een uitsteeksel tussen de benen, de nub. Vanaf ongeveer elf weken zwangerschap ontwikkelt de nub zich tot een clitoris met schaamlippen of een penis. Dit kun je op de echo zien door de hoek van het uitsteeksel ten opzichte van de ruggengraat. 

Is de hoek tussen de nub en het ruggengraat van je kindje 30 graden of groter dan krijg je waarschijnlijk een jongetje. Is de hoek kleiner dan 30 graden dan krijg je waarschijnlijk een meisje. Of je de nub-theorie kunt gebruiken hangt erg af van de positie en houding van je kindje. Het werkt het beste wanneer je kindje op zijn rug met zijn rechter zijkant naar je toe ligt en zijn beentjes opgetrokken.