Prolactine

Wat is prolactine?

Prolactine is een zwangerschapshormoon dat je lichaam produceert om borstvoeding mogelijk te maken. Het wordt geproduceerd door de hypofyse, een kleine klier aan de basis van de hersenen die verschillende hormonen produceert. Prolactine speelt onder andere een belangrijke rol bij borstvoeding en voortplanting. Maar prolactine is niet alleen een zwangerschapshormoon. Je hebt het altijd in je lichaam zitten en zelfs mannen hebben kleine hoeveelheden van dit hormoon.

Prolactine tijdens je zwangerschap

Zwangerschap brengt een overvloed aan hormonen met zich mee en één van die hormonen is prolactine. Prolactine stijgt al vroeg in de zwangerschap en helpt je lichaam zich voor te bereiden op het geven van borstvoeding. Dit hormoon helpt samen met de hormonen oestrogeen, progesteron en HPL veranderingen aan je borsten aan te brengen waardoor je melk voor je kindje gaat produceren. Deze veranderingen zijn onder andere een toename van het aantal melkkanalen en klieren in je borsten. Bovendien stroomt er meer bloed naar de borsten en vullen ze met colostrum – de eerste moedermelk ook wel het vloeibare goud genoemd.

Prolactine is er ook verantwoordelijk voor dat je gaat zorgen. Bij vrouwen zorgt dit er tijdens de zwangerschap voor dat je gaat “nestelen”. Je wilt voor de bevalling je huis helemaal schoon, veilig en klaarmaken voor je kindje. Maar ook bij mannen stijgt het prolactine gehalte in de drie weken voor de geboorte met meer dan 20 procent. Dit zorgt voor de binding tussen vader en kind en zorgt ervoor dat de vader ook verzorgend wordt.

Veranderende borsten tijdens je zwangerschap

Als gevolg van de toename van prolactine tijdens de zwangerschap kun je tijdens de zwangerschap al een aantal veranderingen aan je borsten opmerken. Ze kunnen wat groter, zwaarder en gevoeliger worden. Ook je tepels veranderen, de tepels zelf worden wat donkerder en de klieren van Montgomery, de bultjes op je tepelhof, worden zichtbaarder. Sommige vrouwen scheiden tijdens de zwangerschap zelfs al kleine hoeveelheden melk af als het prolactine niveau hoog genoeg is. Dit is nog niet veel omdat andere hormonen zoals oestrogeen, progesteron en HPL het prolactine niveau nog onderdrukken. Je hoeft je geen zorgen te maken wanneer je geen melk afscheidt tijdens de zwangerschap. Dit zegt niks over het vermogen om borstvoeding te geven na de bevalling.

Prolactine en borstvoeding

Borstvoeding is een natuurlijk en bijzonder onderdeel van het moederschap. Het heeft veel positieve effecten op de gezondheid van jou en je kindje, van het geven van voeding tot het creëren van een emotionele band tussen jou en je kindje. Daarbij speelt de productie van het hormoon prolactine een cruciale rol. Zodra je kindje en de placenta zijn geboren, laat een daling van progesteron, oestrogeen en HPL het hormoon prolactine zijn werk doen. Je kind gaat vanuit zijn instinct meteen op zoek naar je tepel om te drinken. Door het sabbelen en zuigen op je tepel krijgen je hersenen het seintje om prolactine en oxytocine aan te maken. Oxytocine zorgt ervoor dat er melk naar de tepel toestroomt zodat je kindje kan drinken. Is de borst leeg dan zorgt Prolactine ervoor dat er nieuwe melk wordt aangemaakt.

Het hormoon prolactine speelt ook een belangrijke rol bij de hoeveelheid melk die je produceert. Wanneer prolactine in je lichaam vrijkomt, hecht het zich aan specifieke receptoren in je borstklierweefsel, de zogenaamde prolactine receptoren, en stimuleert het de melkproductie. Hoe vaker je jouw kindje voedt, hoe meer receptoren worden geactiveerd en hoe meer melk je produceert. Dus wil je jouw melkproductie op gang brengen of vergroten dan is het belangrijk om je kindje regelmatig aan te leggen.

Heb je teveel melk voor je kindje en raken je borsten niet helemaal leeg dan wordt er minder prolactine aangemaakt met als gevolg minder melk. Drinkt je kindje je borsten helemaal leeg dan wordt er meer prolactine aangemaakt met als gevolg meer melk. Een mooi systeem volledig afgestemd op de behoefte van je kindje.

En waarschijnlijk niet iets waar je heel blij mee bent maar ‘s nachts is je prolactine op zijn hoogst. Dus juist de nachtvoedingen in de eerste maanden na de geboorte van je kindje verhogen je melkproductie.

Krijgt je kindje flesvoeding? Dan krijgen je hersenen ook geen signaal om prolactine en oxytocine aan te maken waardoor je melkproductie snel stopt. Helaas moet je de eerste dagen na de bevalling nog wel even door de stuwing heen.

Borstvoeding als anticonceptie

Je hebt vast wel eens gehoord dat wanneer je borstvoeding geeft je niet zwanger kunt worden. Dit is niet helemaal waar. Prolactine speelt inderdaad een belangrijke bij de menstruatiecyclus en de eisprong. Het voorkomt dat het baarmoederslijmvlies weer wordt opgebouwd en er een eisprong plaatsvindt. Maar dit is alleen betrouwbaar wanneer je uitsluitend borstvoeding geeft. Dus volledig voeden zonder bijvoeding en niet meer dan 4 uur tussen de voedingen.

80 tot 90% van de vrouwen die borstvoeding geven hebben geen menstruatie maar er zijn dus ook 10 tot 20% vrouwen die borstvoeding geven en wel weer ongesteld worden. Het nadeel hiervan is dat wanneer je ongesteld wordt je daarvoor al een eisprong hebt gehad en dus vruchtbaar was zonder dat je dit wist. Het geven van borstvoeding is dan ook geen betrouwbare anticonceptie.

Prolactine en onvruchtbaarheid

Prolactine heeft dus een effect op je vruchtbaarheid. Voor vrouwen die te maken hebben met vruchtbaarheidsproblemen kan het testen van de prolactinespiegel dan ook een belangrijke stap zijn. Een verhoogde prolactinespiegel kan ervoor zorgen dat je eisprong uitblijft waardoor je niet zwanger kunt worden. Een verhoogde prolactine waarde kan wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen, zoals nierziekten, een verstoord hormoonevenwicht, anorexia nervosa of de aanwezigheid van een prolactinoom. Ook kan het gebruik van bepaalde medicijnen de waarde van prolactine verhogen waardoor je minder vruchtbaar wordt.