Wat is innesteling?
Innesteling, of implantatie, is een belangrijke stap in het begin van je zwangerschap. Het is het proces waarbij de embryo zich hecht aan de wand van je baarmoeder en zich daar verder ingraaft.
Innesteling vindt plaats nadat de eicel is bevrucht door een zaadcel, meestal in de eileider. De bevruchte eicel, die dan een zygote wordt genoemd, begint onmiddellijk met delen. Terwijl het embryo zich verplaatst door de eileider richting de baarmoeder, blijft het delen en verandert het van vorm.
Rond 3 dagen na de bevruchting komt het embryo als een balletje van 12 of meer cellen, een morula genaamd, de baarmoeder binnen. In de baarmoeder ontwikkelt de morula zich verder tot een blastocyste. Dit is een moment waarin het embryo een holte heeft en uit verschillende celgroepen bestaat: een binnenste groep cellen die je baby zal vormen (de embryoblast) en een buitenste laag cellen (de trophoblast) die onder andere belangrijk is voor de innesteling en later deel zal uitmaken van de placenta. (1)
Om te kunnen innestelen, moet de blastocyste eerst zijn buitenste beschermende laag, de zona pellucida, afwerpen. Dit gebeurt ongeveer 5 dagen na de bevruchting. Na het afwerpen van deze laag kan de blastocyste zich hechten. (2)
De innesteling begint aan het einde van de eerste week na de bevruchting. De buitenste cellen van de blastocyste (de trophoblast) hechten zich aan het slijmvlies van de baarmoeder, het endometrium. Vervolgens begint deze buitenste laag zich in te graven (invasie) in je baarmoederslijmvlies en het onderliggende weefsel. Dit ingraven is een lastig proces waarbij het vroege embryo en je baarmoederslijmvlies met elkaar “praten” op moleculair niveau. (1)
Wanneer vindt de innesteling plaats?
Dus kort samengevat, rond dag 21 van een standaard 28-daagse cyclus, ongeveer een week na de bevruchting, hecht het embryo zich aan je baarmoederwand. Daarna begint het embryo het hormoon hCG aan te maken. Dit hormoon kun je al vroeg in je cyclus opsporen met een gevoelige zwangerschapstest. (3)
Tijdlijn innesteling
De tijdlijn van innesteling is een interessant proces, maar ook best ingewikkeld. Je vindt de complete tijdlijn hieronder, maar omdat het een vrij biologisch verhaal is, hebben we hem ingeklapt. Klik gerust open als je het leuk vindt om in de details te duiken.
Welke hormonen spelen een belangrijke rol bij innesteling?
Je baarmoeder is voor de innesteling al voorbereid door verschillende hormonale veranderingen. De belangrijkste hormonen die hierbij een rol spelen zijn oestrogeen en progesteron. Progesteron is belangrijk voor het klaarmaken van je baarmoederslijmvlies en het ondersteunen van de vroege zwangerschap. Na de innesteling begint de buitenste laag van het embryo (de trophoblast) een eigen hormoon te produceren: humaan choriongonadotrofine (hCG). hCG is belangrijk omdat het ervoor zorgt dat je eierstokken (meer specifiek het corpus luteum) progesteron en oestrogeen blijven aanmaken, wat nodig is om je zwangerschap in stand te houden in het begin. Zwangerschapstesten meten de aan- of afwezigheid van hCG in je urine. (1)(2)
Bereken je innesteling
Met onze calculator kun je uitrekenen wanneer jouw innesteling ongeveer plaatsvindt. Houd er rekening mee dat dit een schatting is op basis van gemiddelden. De precieze datum is afhankelijk van jouw menstruatiecyclus en eisprong.
Hoe voelt een innesteling?
Innesteling is een van de meest spannende momenten na een mogelijke bevruchting als je een kinderwens hebt. Veel vrouwen die hopen zwanger te zijn, vragen zich dan ook af: kun je dat voelen? In onze medische bronnen wordt niet beschreven dat de innesteling zelf voelbaar is. Het is een piepklein en complex proces op cellulair niveau waarbij het embryo zich ingraaft en een connectie maakt met je baarmoederwand. Hoewel er lokaal wel een soort ontstekingsreactie plaatsvindt als onderdeel van dit proces, geven de bronnen geen aanleiding om aan te nemen dat dit leidt tot voelbare symptomen zoals kramp. Het is dus heel normaal als je van de innesteling helemaal niets voelt.(1)(3)
Maar ondanks dat het in onze bronnen niet vermeld wordt geven sommige vrouwen aan dat ze de innesteling wel gevoeld hebben. Dit gevoel wordt omschreven als een trekkerig of stekend gevoel. Een gevoel dat gepaard kan gaan met krampen in de buik en onderrug die lijken op lichte menstruatiepijn. Ze geven aan dat de pijn niet zo lang duurt en vaak al na een dag over is. (4)
Symptomen van innesteling
De meeste vrouwen weten niet dat de innesteling heeft plaatsgevonden tot ze rond hun menstruatiedatum een zwangerschapstest doen. Maar zijn er symptomen waaraan je kunt merken dat er innesteling plaats heeft gevonden?
Innestelingspijn: we hebben het er net al even over gehad maar sommige vrouwen geven aan dat je de innesteling kunt voelen. Deze innestelingspijn wordt omschreven als een trekkerig of stekend gevoel wat gepaard kan gaan met krampen in de buik en onderrug die lijken op lichte menstruatiepijn.
Innestelingsbloeding: een innestelingsbloeding is een van de meest voorkomende tekenen dat de innesteling heeft plaatsgevonden. Ongeveer één op de vijf vrouwen merkt dit(4). Het ontstaat wanneer het embryo zich een plekje maakt in de baarmoederwand en daarbij kleine bloedvaatjes beschadigt. Dit kan ervoor zorgen dat je een paar druppels bloed verliest.
Daling van je temperatuur: een ander symptoom van innesteling is een kleine daling van je temperatuur, ook wel de innestelingsdip genoemd(5). Je kunt deze daling alleen zien als je elke dag op hetzelfde tijdstip je lichaamstemperatuur meet. Heb je de temperatuurmethode gebruikt om je vruchtbare dagen te vinden, dan kun je deze temperatuurdaling rond de innesteling ook opmerken.
Hoeveel dagen na innesteling kan je testen
Al tijdens de innesteling krijgt je lichaam het seintje zwanger doordat de bevruchte eicel het zwangerschapshormoon hCG afscheidt. Dit is het hormoon dat verantwoordelijk is voor veel zwangerschapskwaaltjes waaronder misselijk- en vermoeidheid. Maar het is ook het hormoon dat zorgt voor een positieve zwangerschapstest. Na innesteling is de hoeveelheid hCG nog niet groot genoeg voor een positieve test waardoor je nog een valse negatief kunt krijgen. De hoeveelheid verdubbelt bijna elke twee dagen en rond je menstruatie, of NOD, is de concentratie hoog genoeg om te kunnen meten met een zwangerschapstest. Tegenwoordig heb je ook vroege zwangerschapstesten. Deze is gevoelig voor een klein beetje hCG en kan je al 6 dagen voordat je menstruatie moet beginnen. (7)
Innesteling bevorderen
Zelfs als je tijdens je meest vruchtbare dagen gemeenschap hebt gehad, blijft de innesteling een spannende en onzekere stap. Gelukkig zijn er verschillende manieren om dit proces te ondersteunen, zoals het verbeteren van je doorbloeding, het aanpassen van je voeding en het volgen van een gezonde leefstijl.(6)
Gezonde voeding
Een uitgebalanceerd dieet speelt een grote rol bij het versterken van de kans op een succesvolle innesteling. Kies voor een variatie aan groenten, fruit, volkorenproducten en eiwitten, zodat je lichaam de essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt. Vooral omega-3-vetzuren zijn belangrijk vanwege hun positieve effect op de celdeling en hormonale processen. Je vindt deze in o.a. avocado’s, vette vis en groene bladgroenten. Vermijd alcohol, want dat kan de hormonale balans verstoren en een succesvolle innesteling in de weg staan.
Doorbloeding stimuleren
Een goede doorbloeding is essentieel voor een “warme” en gezonde omgeving in de baarmoeder. Dit helpt om het baarmoederslijmvlies dikker en geschikter te maken voor innesteling. Je kunt de doorbloeding bevorderen door jezelf warm te houden met kleding en warme dranken, zoals thee. Vermijd echter extreem hoge temperaturen, zoals sauna’s, hete kruiken of langdurig hete baden, want die kunnen juist een negatieve invloed hebben.
Gezonde leefstijl
Naast voeding en doorbloeding is een gezonde leefstijl cruciaal voor een goede innesteling en een gezonde zwangerschap. Zorg voor een actieve leefstijl met voldoende beweging, neem tijd voor rust en ontspanning, drink genoeg water en probeer stress zoveel mogelijk te verminderen. Kleine verbeteringen in je dagelijkse gewoontes kunnen een groot verschil maken voor je lichaam tijdens deze bijzondere tijd.
Eerste zwangerschapssymptomen na innesteling
Je lichaam kan al vroeg kleine signalen geven of de innesteling gelukt is. De eerste is natuurlijk de innestelingsbloeding waar we het eerder over hebben gehad. Andere vroege symptomen zijn gevoelige, tintelende borsten, soms al na 4 tot 6 weken zwangerschap. Misschien merk je ook dat je borsten iets groter worden en dat aders wat duidelijker zichtbaar zijn.(2) Misselijkheid, vaak liefkozend ochtendmisselijkheid genoemd (al kan het op elk moment van de dag opspelen), komt ook regelmatig voor. Daarnaast voel je je misschien vaker moe dan normaal of moet je regelmatig naar het toilet. Een ander symptoom, dat minder bekend maar heel normaal is, is overmatige speekselvloed (ptyalisme). Dit kan al vanaf de tweede of derde week van de zwangerschap beginnen. (7) Dit alles kan worden toegeschreven aan de productie van het hormoon hCG na innesteling. Maar het is belangrijk om te onthouden dat elk lichaam anders anders; sommige vrouwen hebben veel symptomen, anderen nauwelijks. Geen symptomen betekent dan ook niet dat je niet zwanger bent.
Mislukte innesteling: hoe kun je deze herkennen?
Een bevruchte eicel betekent niet altijd een succesvolle innesteling. Soms kan het proces van innestelen mislukken. In dit geval wordt de bevruchte eicel samen met het baarmoederslijmvlies afgestoten en ontstaat er geen zwangerschap. Hier zal je weinig van merken omdat je ‘gewoon” ongesteld wordt. Wel kan je ongesteldheid iets later zijn dan je gewend bent. (3)
Waardoor kan de innesteling mislukken?
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen komt er bij de innesteling nog best wat kijken, hierdoor kan er helaas ook tijdens meerdere fase wat mis gaan. Een belangrijke factor van de innesteling is de voorbereiding van de baarmoederwand, ook wel decidualisatie genoemd. Dit proces zorgt ervoor dat je baarmoederslijmvlies het embryo kan ontvangen en ondersteunen. Wanneer dit niet goed gebeurt, kan dit de innesteling bemoeilijken.(3)
Ook de rol van het immuunsysteem is belangrijk. Omdat het embryo deels genetische informatie van de vader heeft, ziet je lichaam het soms als “anders”. Als het immuunsysteem zich hier niet goed op aanpast, kan innesteling mislukken.(8)
Verder kunnen structurele problemen in de baarmoeder, zoals littekenweefsel of aangeboren afwijkingen, de innestelingsplek verstoren. Tot slot speelt de gezondheid van het embryo zelf een grote rol; genetische afwijkingen kunnen er ook voor zorgen dat het embryo niet levensvatbaar is. (1) Hoewel er dus veel oorzaken kunnen zijn, is het belangrijk om te weten dat dit proces complex is en meerdere factoren samen kunnen spelen. In veel gevallen kan een nieuwe zwangerschap alsnog tot stand komen.
Innesteling buiten de baarmoeder
Een bevruchte eicel nestelt zich niet altijd in de baarmoeder in maar soms ook daarbuiten, een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Een innesteling buiten de baarmoeder, ook wel een extra-uteriene graviditeit (EUG) genoemd, ontstaat wanneer een bevruchte eicel zich vasthecht op een plek buiten de baarmoeder, zoals in de eileiders (tubaire graviditeit), de buikholte, of zelfs in het ovarium. Dit proces kan gebeuren door verschillende redenen, zoals een eerdere ontsteking of beschadiging van de eileiders, het gebruik van een spiraaltje of een eerdere EUG. Het herkennen van een EUG is belangrijk, omdat het kan leiden tot gevaarlijke complicaties. Je kunt denken aan symptomen zoals buikpijn, eventueel in combinatie met een beetje vaginaal bloedverlies, of schouderpijn die ontstaat door bloed in de buikholte. Soms kan dit lijken op een spontane miskraam, maar met echo-onderzoek kan de arts vaststellen of er sprake is van een extra-uteriene zwangerschap. Als je vermoedt dat er iets niet klopt, is het goed om snel een arts te raadplegen. Dit soort situaties zijn emotioneel zwaar, maar gelukkig zijn er goede behandelingen en is het vaak mogelijk om in de toekomst weer een gezonde zwangerschap te ervaren.(3)
