Wat is hyperemesis gravidarum?
Tijdens een zwangerschap heb je de maken met een aantal vervelende kwaaltjes. Misselijkheid is daarvan het meest bekend. Hoewel dit over het algemeen slechts in het begin van de zwangerschap plaatsvindt en vaak snel weer verdwijnt, zijn er ook vrouwen die er langere tijd en in ernstige mate last van hebben. Deze extreme vorm van misselijkheid wordt ook wel hyperemesis gravidarum (HG) genoemd. Het komt voor bij ongeveer 2 op de 100 zwangere vrouwen en wordt vaker gezien in geval van een meerlingzwangerschap. De mate waarin deze vrouwen er last van hebben, kan ook verschillen van mild tot ernstig. Hoe lang het duurt, verschilt daarnaast ook per vrouw, evenals de eventuele werking van medicijnen voor deze kwaal.
Wanneer is er sprake van extreme zwangerschapsmisselijkheid?
Het is lastig om precies te bepalen of de mate van misselijkheid en/of overgeven nu als extreem bestempeld kan worden. De ene vrouw zal hier dan ook meer last van hebben dan de ander. Om het beter te kunnen definiëren, zijn er enkele criteria opgesteld:
- het moet voor de 16e week van de zwangerschap beginnen
- je bent niet in staat tot een normaal eet- en drinkpatroon
- voeding en vocht kun je nauwelijks binnenhouden
- je bent beperkt in de uitvoer van standaard bezigheden
Het gaat dus om een mate van dusdanige aard, dat het je dagelijkse doen en laten beïnvloedt en uiteraard gaan deze gepaard met een ernstig gevoel van misselijkheid en vaak ook overgeven.
Wanneer moet je naar de dokter?
Het is altijd verstandig om contact op te nemen met je huisarts of verloskundige als jij je denkt te herkennen in de genoemde symptomen. De kans bestaat namelijk dat je uitgedroogd of ondervoed raakt en dit voorkomen worden. In de meeste gevallen zal je bloed en urine gecontroleerd worden. Als er sprake is van een voedingstekort dan gaat je lichaam over tot vetverbranding. Hierdoor worden zogenaamde ketonen gevormd, die dan in het bloed en urine terug te zien zijn. Bloed overgeven, flauwvallen en een verlies van meer dan 5% van je lichaamsgewicht van voor de zwangerschap geven ook aanleiding tot een bezoek aan de arts.
Wat is de oorzaak van hyperemesis gravidarum?
Tijdens een zwangerschap wordt het hormoon hCG aangemaakt, waarvan lange tijd gedacht werd dat een overgevoeligheid voor dit stofje de oorzaak was van extreme misselijkheid. In 2018 is echter uit onderzoek gebleken dat een stofje dat vrijkomt in de vroege placenta-ontwikkeling hier aanleiding toe geeft. Dit stofje activeert een deel van de hersenen dat leidt tot een misselijk gevoel en overgeven. Stress kan daarnaast ook van invloed zijn en voor een deel speelt erfelijkheid eveneens een rol.
Hoe wordt hyperemesis gravidarum behandeld?
Als er vastgesteld wordt dat er sprake is van hyperemesis gravidarum en een behandeling wordt nodig geacht, dan is de kans groot dat je opgenomen wordt in het ziekenhuis. Hier zul je een vochtinfuus krijgen of voeding middels een sonde, als er sprake is van een ernstige vorm. Ook medicijnen worden vaak voorgeschreven. Deze kunnen de misselijkheid verminderen. Als laatst bestaan er nog diverse alternatieve vormen van therapie. Denk aan acupunctuur of hypnotherapie. Informeer altijd naar de mogelijkheden om dit in te zetten tijdens je zwangerschap en bespreek het met je verloskundige.
Hoe ga je om met hyperemesis gravidarum?
Niet alleen vormt extreme misselijkheid een lichamelijke uitputting, ook emotioneel gezien kan het zwaar vallen. Je kunt je heel alleen en onbegrepen voelen, maar ook schuldig, omdat je bepaalde werkzaamheden niet meer kunt uitvoeren. Deze gevoelens kunnen zelfs leiden tot een depressie. Het is dus belangrijk om een manier te vinden om met deze kwaal om te gaan. Er zijn enkele dingen die hierbij kunnen helpen:
- allereerst is het belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren. Jij kent je lichaam als geen ander en weet dus het best, wanneer iets je teveel is.
- neem daarnaast je rust, wanneer je voelt dat dit nodig is of ga voor wat extra powernapjes.
- bespreek het met je omgeving. Als zij weten wat er speelt en wat er in je omgaat, kunnen ze je beter begrijpen. Lotgenoten contact kan ook erg prettig zijn.
- geef het aan bij je werkgever, zeker wanneer je eigenlijk niet meer in staat bent om nog goed te functioneren
- durf ook om hulp te vragen. Je hoeft het niet alleen te doen. Hulp geeft jou de mogelijkheid om je op jezelf en je zwangerschap te focussen.
- Probeer toch te eten, maar doe dit in heel kleine hoeveelheden.
Is extreme zwangerschapsmisselijkheid gevaarlijk voor je kindje?
Je kindje zal niet zo snel hinder ondervinden van deze extreme vorm van misselijkheid. De last ligt dus voornamelijk bij jou. Het lichaam werkt namelijk zo dat je kindje als eerst de nodige voedingsstoffen binnenkrijgt, al dan niet afkomstig uit jouw reserves. Toch is het niet helemaal zonder risico, want als er bij jou echt sprake is van ondervoeding, dan is de aanvoer van nieuwe voedingsstoffen natuurlijk ook beperkt. Dit kan in enkele gevallen leiden tot een laag geboortegewicht. Mogelijk wordt je kindje zelfs te vroeg geboren. Uiteraard is dit niet wenselijk, maar toch is het niet iets om je heel druk over te maken. De groei en conditie van je kindje worden goed in de gaten gehouden.
Een volgende zwangerschap
Helaas is de kans erg groot dat je last krijgt van extreme misselijkheid, wanneer je dit bij een vorige zwangerschap ook gehad hebt. Dit valt dan ook niet te voorkomen. Wel kun jij je er op voorbereiden. Een arts kan je vertellen wat de mogelijkheden zijn van een behandeling middels therapie of medicatie, zelfs om dit preventief in te zetten. Er is tevens een stichting die een voorbereidingsplan heeft opgesteld: de stichting Zwangerschapsmisselijkheid en Hyperemesis Gravidarum, afgekort ZEHG. Zeker het bekijken waard.
